array:23 [
  "pii" => "S0211699523000437"
  "issn" => "02116995"
  "doi" => "10.1016/j.nefro.2023.03.005"
  "estado" => "S300"
  "fechaPublicacion" => "2024-05-01"
  "aid" => "1156"
  "copyright" => "Sociedad Española de Nefrología"
  "copyrightAnyo" => "2023"
  "documento" => "article"
  "crossmark" => 1
  "subdocumento" => "fla"
  "cita" => "Nefrologia. 2024;44:396-401"
  "abierto" => array:3 [
    "ES" => true
    "ES2" => true
    "LATM" => true
  ]
  "gratuito" => true
  "lecturas" => array:1 [
    "total" => 0
  ]
  "itemSiguiente" => array:19 [
    "pii" => "S0211699523000668"
    "issn" => "02116995"
    "doi" => "10.1016/j.nefro.2023.04.005"
    "estado" => "S300"
    "fechaPublicacion" => "2024-05-01"
    "aid" => "1164"
    "copyright" => "Sociedad Española de Nefrología"
    "documento" => "article"
    "crossmark" => 1
    "subdocumento" => "fla"
    "cita" => "Nefrologia. 2024;44:402-7"
    "abierto" => array:3 [
      "ES" => true
      "ES2" => true
      "LATM" => true
    ]
    "gratuito" => true
    "lecturas" => array:1 [
      "total" => 0
    ]
    "es" => array:13 [
      "idiomaDefecto" => true
      "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Original breve</span>"
      "titulo" => "Expresi&#243;n de C4d en glomeruloesclerosis focal y segmentaria"
      "tienePdf" => "es"
      "tieneTextoCompleto" => "es"
      "tieneResumen" => array:2 [
        0 => "es"
        1 => "en"
      ]
      "paginas" => array:1 [
        0 => array:2 [
          "paginaInicial" => "402"
          "paginaFinal" => "407"
        ]
      ]
      "titulosAlternativos" => array:1 [
        "en" => array:1 [
          "titulo" => "C4d expression in focal segmental glomerulosclerosis"
        ]
      ]
      "contieneResumen" => array:2 [
        "es" => true
        "en" => true
      ]
      "contieneTextoCompleto" => array:1 [
        "es" => true
      ]
      "contienePdf" => array:1 [
        "es" => true
      ]
      "resumenGrafico" => array:2 [
        "original" => 0
        "multimedia" => array:7 [
          "identificador" => "fig0005"
          "etiqueta" => "Figura 1"
          "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA"
          "mostrarFloat" => true
          "mostrarDisplay" => false
          "figura" => array:1 [
            0 => array:4 [
              "imagen" => "gr1.jpeg"
              "Alto" => 1051
              "Ancho" => 2508
              "Tamanyo" => 373492
            ]
          ]
          "descripcion" => array:1 [
            "es" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Tinci&#243;n de inmunoperoxidasa con anticuerpos anti-C4d en pacientes con GEFS&#46; a&#41; Positivo segmentario con intensidad moderada en el mesangio y c&#233;lulas endoteliales de los capilares glomerulares con una distribuci&#243;n granular uniforme&#46; Dep&#243;sitos no espec&#237;ficos en el citoplasma de los t&#250;bulos&#46; b&#41; Positivo segmentario con intensidad moderada en el mesangio y c&#233;lulas endoteliales de los capilares glomerulares&#44; adem&#225;s C4d sin expresi&#243;n en el endotelio de los capilares peritubulares&#46; Im&#225;genes &#215;40&#46;</p>"
          ]
        ]
      ]
      "autores" => array:1 [
        0 => array:2 [
          "autoresLista" => "Venice Ch&#225;vez Valencia, Victoriano P&#233;rez-V&#225;zquez, Anel G&#243;mez Garc&#237;a, Katya Vargas-Ortiz, Martha Arisbeth Villanueva P&#233;rez, Marisol God&#237;nez Rub&#237;, Leonardo Pazar&#237;n Villase&#241;or, Sergio Guti&#233;rrez Castellanos, Citlalli Orizaga de la Cruz"
          "autores" => array:9 [
            0 => array:2 [
              "nombre" => "Venice"
              "apellidos" => "Ch&#225;vez Valencia"
            ]
            1 => array:2 [
              "nombre" => "Victoriano"
              "apellidos" => "P&#233;rez-V&#225;zquez"
            ]
            2 => array:2 [
              "nombre" => "Anel"
              "apellidos" => "G&#243;mez Garc&#237;a"
            ]
            3 => array:2 [
              "nombre" => "Katya"
              "apellidos" => "Vargas-Ortiz"
            ]
            4 => array:2 [
              "nombre" => "Martha Arisbeth"
              "apellidos" => "Villanueva P&#233;rez"
            ]
            5 => array:2 [
              "nombre" => "Marisol"
              "apellidos" => "God&#237;nez Rub&#237;"
            ]
            6 => array:2 [
              "nombre" => "Leonardo"
              "apellidos" => "Pazar&#237;n Villase&#241;or"
            ]
            7 => array:2 [
              "nombre" => "Sergio"
              "apellidos" => "Guti&#233;rrez Castellanos"
            ]
            8 => array:2 [
              "nombre" => "Citlalli"
              "apellidos" => "Orizaga de la Cruz"
            ]
          ]
        ]
      ]
    ]
    "idiomaDefecto" => "es"
    "Traduccion" => array:1 [
      "en" => array:9 [
        "pii" => "S2013251424001196"
        "doi" => "10.1016/j.nefroe.2023.04.007"
        "estado" => "S300"
        "subdocumento" => ""
        "abierto" => array:3 [
          "ES" => true
          "ES2" => true
          "LATM" => true
        ]
        "gratuito" => true
        "lecturas" => array:1 [
          "total" => 0
        ]
        "idiomaDefecto" => "en"
        "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S2013251424001196?idApp=UINPBA000064"
      ]
    ]
    "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0211699523000668?idApp=UINPBA000064"
    "url" => "/02116995/0000004400000003/v1_202405030445/S0211699523000668/v1_202405030445/es/main.assets"
  ]
  "itemAnterior" => array:18 [
    "pii" => "S0211699523001273"
    "issn" => "02116995"
    "doi" => "10.1016/j.nefro.2023.08.002"
    "estado" => "S300"
    "fechaPublicacion" => "2024-05-01"
    "aid" => "1195"
    "copyright" => "Sociedad Espa&#241;ola de Nefrolog&#237;a"
    "documento" => "article"
    "crossmark" => 1
    "subdocumento" => "fla"
    "cita" => "Nefrologia. 2024;44:382-95"
    "abierto" => array:3 [
      "ES" => true
      "ES2" => true
      "LATM" => true
    ]
    "gratuito" => true
    "lecturas" => array:1 [
      "total" => 0
    ]
    "en" => array:13 [
      "idiomaDefecto" => true
      "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Original article</span>"
      "titulo" => "Association between <span class="elsevierStyleItalic">CYP4A11</span> and <span class="elsevierStyleItalic">EPHX2</span> genetic polymorphisms and chronic kidney disease progression in hypertensive patients"
      "tienePdf" => "en"
      "tieneTextoCompleto" => "en"
      "tieneResumen" => array:2 [
        0 => "en"
        1 => "es"
      ]
      "paginas" => array:1 [
        0 => array:2 [
          "paginaInicial" => "382"
          "paginaFinal" => "395"
        ]
      ]
      "titulosAlternativos" => array:1 [
        "es" => array:1 [
          "titulo" => "Asociaci&#243;n entre los polimorfismos gen&#233;ticos <span class="elsevierStyleItalic">CYP4A11</span> y <span class="elsevierStyleItalic">EPHX2</span> con la progresi&#243;n de la enfermedad renal cr&#243;nica en pacientes hipertensos"
        ]
      ]
      "contieneResumen" => array:2 [
        "en" => true
        "es" => true
      ]
      "contieneTextoCompleto" => array:1 [
        "en" => true
      ]
      "contienePdf" => array:1 [
        "en" => true
      ]
      "resumenGrafico" => array:2 [
        "original" => 0
        "multimedia" => array:7 [
          "identificador" => "fig0005"
          "etiqueta" => "Fig&#46; 1"
          "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA"
          "mostrarFloat" => true
          "mostrarDisplay" => false
          "figura" => array:1 [
            0 => array:4 [
              "imagen" => "gr1.jpeg"
              "Alto" => 1540
              "Ancho" => 3341
              "Tamanyo" => 395974
            ]
          ]
          "descripcion" => array:1 [
            "en" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Location and action site of 20-HETEs and EETs in the nephron &#40;left&#41; and pathways of metabolism of arachidonic acid by CYP enzymes and &#40;right&#41;&#46;</p> <p id="spar0100" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Adapted from<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0300"><span class="elsevierStyleSup">11&#44;17&#44;19</span></a>&#59; TALH&#58; thick ascending loop of Henle&#59; sEH&#58; epoxide hydrolase&#46;</p>"
          ]
        ]
      ]
      "autores" => array:1 [
        0 => array:2 [
          "autoresLista" => "Miguel A&#46; Su&#225;rez-Santisteban, Gracia Santos-D&#237;az, Vanesa Garc&#237;a-Bernalt, Ana M&#46; P&#233;rez-Pico, Esther Mingorance, Raquel Mayordomo, Pedro Dorado"
          "autores" => array:7 [
            0 => array:2 [
              "nombre" => "Miguel A&#46;"
              "apellidos" => "Su&#225;rez-Santisteban"
            ]
            1 => array:2 [
              "nombre" => "Gracia"
              "apellidos" => "Santos-D&#237;az"
            ]
            2 => array:2 [
              "nombre" => "Vanesa"
              "apellidos" => "Garc&#237;a-Bernalt"
            ]
            3 => array:2 [
              "nombre" => "Ana M&#46;"
              "apellidos" => "P&#233;rez-Pico"
            ]
            4 => array:2 [
              "nombre" => "Esther"
              "apellidos" => "Mingorance"
            ]
            5 => array:2 [
              "nombre" => "Raquel"
              "apellidos" => "Mayordomo"
            ]
            6 => array:2 [
              "nombre" => "Pedro"
              "apellidos" => "Dorado"
            ]
          ]
        ]
      ]
    ]
    "idiomaDefecto" => "en"
    "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0211699523001273?idApp=UINPBA000064"
    "url" => "/02116995/0000004400000003/v1_202405030445/S0211699523001273/v1_202405030445/en/main.assets"
  ]
  "es" => array:19 [
    "idiomaDefecto" => true
    "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Original breve</span>"
    "titulo" => "Tixagevimab-cilgavimab como tratamiento profil&#225;ctico preexposici&#243;n frente a SARS-CoV-2 en pacientes trasplantados renales"
    "tieneTextoCompleto" => true
    "paginas" => array:1 [
      0 => array:2 [
        "paginaInicial" => "396"
        "paginaFinal" => "401"
      ]
    ]
    "autores" => array:1 [
      0 => array:4 [
        "autoresLista" => "Luis Bravo Gonz&#225;lez-Blas, Natalia Men&#233;ndez Garc&#237;a, Mar&#237;a Fern&#225;ndez Prada, Mar&#237;a Gago Fraile, Mar&#237;a Luisa Su&#225;rez Fern&#225;ndez, Natalia Ridao Cano"
        "autores" => array:6 [
          0 => array:4 [
            "nombre" => "Luis"
            "apellidos" => "Bravo Gonz&#225;lez-Blas"
            "email" => array:1 [
              0 => "luisbravohosp@gmail.com"
            ]
            "referencia" => array:2 [
              0 => array:2 [
                "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>"
                "identificador" => "aff0005"
              ]
              1 => array:2 [
                "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">&#42;</span>"
                "identificador" => "cor0005"
              ]
            ]
          ]
          1 => array:3 [
            "nombre" => "Natalia"
            "apellidos" => "Men&#233;ndez Garc&#237;a"
            "referencia" => array:1 [
              0 => array:2 [
                "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>"
                "identificador" => "aff0005"
              ]
            ]
          ]
          2 => array:3 [
            "nombre" => "Mar&#237;a"
            "apellidos" => "Fern&#225;ndez Prada"
            "referencia" => array:1 [
              0 => array:2 [
                "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>"
                "identificador" => "aff0010"
              ]
            ]
          ]
          3 => array:3 [
            "nombre" => "Mar&#237;a"
            "apellidos" => "Gago Fraile"
            "referencia" => array:1 [
              0 => array:2 [
                "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>"
                "identificador" => "aff0005"
              ]
            ]
          ]
          4 => array:3 [
            "nombre" => "Mar&#237;a Luisa"
            "apellidos" => "Su&#225;rez Fern&#225;ndez"
            "referencia" => array:1 [
              0 => array:2 [
                "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>"
                "identificador" => "aff0005"
              ]
            ]
          ]
          5 => array:3 [
            "nombre" => "Natalia"
            "apellidos" => "Ridao Cano"
            "referencia" => array:1 [
              0 => array:2 [
                "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>"
                "identificador" => "aff0005"
              ]
            ]
          ]
        ]
        "afiliaciones" => array:2 [
          0 => array:3 [
            "entidad" => "Hospital Universitario Central de Asturias&#44; Oviedo&#44; Asturias&#44; Espa&#241;a"
            "etiqueta" => "a"
            "identificador" => "aff0005"
          ]
          1 => array:3 [
            "entidad" => "Hospital Vital &#193;lvarez Buylla&#44; Mieres&#44; Asturias&#44; Espa&#241;a"
            "etiqueta" => "b"
            "identificador" => "aff0010"
          ]
        ]
        "correspondencia" => array:1 [
          0 => array:3 [
            "identificador" => "cor0005"
            "etiqueta" => "&#8270;"
            "correspondencia" => "Autor para correspondencia&#46;"
          ]
        ]
      ]
    ]
    "titulosAlternativos" => array:1 [
      "en" => array:1 [
        "titulo" => "Tixagevimab-cilgavimab as pre-exposure prophylactic treatment against SARS-CoV-2 in kidney transplantation patients"
      ]
    ]
    "resumenGrafico" => array:2 [
      "original" => 0
      "multimedia" => array:7 [
        "identificador" => "fig1"
        "etiqueta" => "Figura 1"
        "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA"
        "mostrarFloat" => true
        "mostrarDisplay" => false
        "figura" => array:1 [
          0 => array:4 [
            "imagen" => "gr1.jpeg"
            "Alto" => 1376
            "Ancho" => 1675
            "Tamanyo" => 67272
          ]
        ]
        "descripcion" => array:1 [
          "es" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Supervivencia libre de infecci&#243;n por SARS-CoV-2&#46;</p>"
        ]
      ]
    ]
    "textoCompleto" => "<span class="elsevierStyleSections"><span id="sec0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0065">Introducci&#243;n</span><p id="par0005" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La pandemia de la enfermedad por coronavirus 2019 &#40;COVID-19&#41; ha afectado a m&#225;s de 600 millones de personas&#44; con m&#225;s de 6 millones de muertes en todo el mundo<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0130"><span class="elsevierStyleSup">1&#44;2</span></a>&#46;</p><p id="par0010" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La inmunizaci&#243;n activa &#40;vacunaci&#243;n&#41; induce una memoria inmunitaria espec&#237;fica que es capaz de disminuir el riesgo de cuadros infecciosos m&#225;s graves tras la exposici&#243;n al coronavirus de tipo 2 causante del s&#237;ndrome respiratorio agudo grave &#40;SARS-CoV-2&#41;&#46; La respuesta inmune puede estar comprometida en pacientes con trasplante de &#243;rgano s&#243;lido&#44; ya que requieren tratamiento inmunosupresor de mantenimiento y presentan una mayor susceptibilidad a padecer infecciones<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0140"><span class="elsevierStyleSup">3</span></a>&#46;</p><p id="par0015" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se ha documentado que tras la administraci&#243;n de vacunas de ARN mensajero &#40;ARNm&#41; o de vectores virales del SARS-CoV-2 un porcentaje significativo de los receptores de trasplante no desarrolla una respuesta inmune efectiva<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0145"><span class="elsevierStyleSup">4&#44;5</span></a>&#46; Seg&#250;n el metaan&#225;lisis publicado por Li et al&#46;&#44; a pesar de producirse la seroconversi&#243;n en pr&#225;cticamente la totalidad de la poblaci&#243;n general tras 2 dosis de la vacuna&#44; esta solo tuvo lugar en la mitad de los pacientes inmunodeprimidos<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0155"><span class="elsevierStyleSup">6</span></a>&#46; La ausencia de una respuesta inmune adecuada podr&#237;a estar en relaci&#243;n con un mayor riesgo de infecci&#243;n sintom&#225;tica&#44; hospitalizaci&#243;n y muerte con respecto a la poblaci&#243;n general<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0160"><span class="elsevierStyleSup">7&#8211;10</span></a>&#46;</p><p id="par0020" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Ante esta situaci&#243;n&#44; en marzo de 2022 la Agencia Europea del Medicamento aprob&#243; el uso de tixagevimab-cilgavimab para la profilaxis de COVID-19 previa a la exposici&#243;n al virus en pacientes mayores de 12 a&#241;os<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0180"><span class="elsevierStyleSup">11</span></a>&#46;</p><p id="par0025" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Tixagevimab-cilgavimab son 2 anticuerpos monoclonales tipo inmunoglobulina G &#40;IgG1&#41; humanos recombinantes&#44; con sustituciones de amino&#225;cidos en la regi&#243;n constante para prolongar la semivida del anticuerpo&#46; Por su mecanismo de acci&#243;n pueden unirse simult&#225;neamente a regiones no superpuestas del dominio de uni&#243;n al receptor <span class="elsevierStyleItalic">&#40;receptor binding domain</span>&#41; de la glucoprote&#237;na de la esp&#237;cula viral <span class="elsevierStyleItalic">&#40;spike&#41;</span> del SARS-CoV-2&#44; impidiendo su interacci&#243;n con el receptor humano de la enzima convertidora de angiotensina 2&#44; lo que resulta en un bloqueo de la entrada del virus al organismo<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0185"><span class="elsevierStyleSup">12</span></a>&#46;</p><p id="par0030" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El estudio PROVENT&#44; realizado en una selecci&#243;n de pacientes no vacunados y con alto grado de comorbilidades&#44; demostr&#243; una reducci&#243;n del 76&#44;7&#37; en la incidencia de infecci&#243;n sintom&#225;tica por SARS-CoV-2 con respecto al grupo control&#46; No obstante&#44; la poblaci&#243;n que recib&#237;a un tratamiento inmunosupresor durante el estudio estaba escasamente representada&#44; suponiendo tan solo un 3&#44;3&#37; de los participantes<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0190"><span class="elsevierStyleSup">13</span></a>&#46;</p><p id="par0035" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Young-Xu et al&#46; publicaron un estudio con pacientes inmunodeprimidos que hab&#237;an recibido 2 o 3 dosis de la vacuna&#46; Documentaron que aquellos que recibieron el f&#225;rmaco presentaron tasas m&#225;s bajas de infecci&#243;n&#44; hospitalizaci&#243;n y mortalidad en comparaci&#243;n con los que recibieron placebo<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0195"><span class="elsevierStyleSup">14</span></a>&#46;</p><p id="par0040" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El estudio que presentamos a continuaci&#243;n describe nuestra experiencia tras administrar tixagevimab-cilgavimab como tratamiento profil&#225;ctico frente a COVID-19 a 55 pacientes trasplantados renales&#46;</p></span><span id="sec0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0070">Material y m&#233;todos</span><span id="sec0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0075">Tipo de estudio</span><p id="par0045" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Estudio de car&#225;cter prospectivo de una cohorte de pacientes receptores de trasplante renal a los que se propuso la administraci&#243;n de una &#250;nica dosis intramuscular de 150<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg de tixagevimab y 150<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg de cilgavimab entre el 1 de mayo y el 30 de septiembre de 2022&#46; De los 58 pacientes candidatos a recibir el f&#225;rmaco&#44; 55 dieron su consentimiento para administrarles el tratamiento y fueron incluidos en el estudio&#46; Todos los pacientes dieron su consentimiento para la recopilaci&#243;n de datos y an&#225;lisis de resultados&#46;</p></span><span id="sec0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0080">Criterios de inclusi&#243;n&#47;exclusi&#243;n</span><p id="par0050" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Todos los pacientes hab&#237;an sido vacunados previamente con 4 dosis de la vacuna y presentaban t&#237;tulos de anticuerpos IgG frente a SARS-CoV-2 indetectables o en concentraciones insuficientes como para considerar satisfactoria la respuesta inmunitaria&#44; es decir&#44; inferiores a 260 <span class="elsevierStyleItalic">binding antibody units</span> &#40;BAU&#41;&#47;mL&#46; No se administr&#243; el f&#225;rmaco a pacientes que tuvieran historia previa de infecci&#243;n por SARS-CoV-2&#44; independientemente del tiempo transcurrido desde el episodio&#44; ni tampoco a aquellos que presentaban infecci&#243;n activa&#46;</p></span><span id="sec0025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0085">Variables a estudio</span><p id="par0055" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se registraron variables cl&#237;nicas &#40;antropom&#233;tricas&#44; comorbilidades&#44; tratamiento inmunosupresor&#44; etc&#46;&#41; y anal&#237;ticas &#40;funci&#243;n renal&#44; pruebas de funci&#243;n hep&#225;tica&#44; anticuerpos frente a SARS-CoV-2&#44; etc&#46;&#41;&#46; El filtrado glomerular &#40;FG&#41; se estim&#243; mediante la ecuaci&#243;n de la <span class="elsevierStyleItalic">Chronic Kidney Disease Epidemiology Collaboration</span>&#46; Se defini&#243; como deterioro significativo de la funci&#243;n renal la presencia de un descenso del FG mayor a un 25&#37; con respecto a su valor basal y&#47;o que motivase la realizaci&#243;n de una biopsia renal&#46;</p></span><span id="sec0030" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0090">Determinaci&#243;n serol&#243;gica</span><p id="par0060" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Tres meses despu&#233;s de administrar el f&#225;rmaco&#44; se llev&#243; a cabo otra determinaci&#243;n del t&#237;tulo de anticuerpos IgG contra la prote&#237;na de la esp&#237;cula de membrana del virus SARS-CoV-2 &#40;Ig S1&#41; mediante el ensayo comercial LIAISON&#174; SARS-CoV-2 TrimericS IgG&#46;</p></span><span id="sec0035" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0095">Seguimiento de reacciones adversas tras la administraci&#243;n del f&#225;rmaco</span><p id="par0065" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los pacientes permanecieron en la consulta m&#233;dica durante al menos 15<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>min tras la administraci&#243;n del f&#225;rmaco para monitorizar reacciones adversas inmediatas&#46; Se realiz&#243; seguimiento telef&#243;nico los d&#237;as posteriores para detectar posibles efectos secundarios&#46;</p></span></span><span id="sec0040" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0100">Resultados</span><p id="par0070" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Previamente a la administraci&#243;n del f&#225;rmaco todos los pacientes hab&#237;an recibido una pauta de vacunaci&#243;n con 4 dosis y en la pr&#225;ctica totalidad de los casos se emplearon vacunas de ARNm en la &#250;ltima dosis &#40;un 67&#44;3&#37; vacuna BNT162b2 y un 30&#44;9&#37; mRNA-1273&#41;&#46; Solo un paciente fue vacunado por cuarta vez con la vacuna AZD1222&#46;</p><p id="par0075" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Tras la vacunaci&#243;n&#44; un 61&#44;8&#37; de la muestra no presentaba anticuerpos detectables&#44; mientras que el 38&#44;2&#37; restante presentaba t&#237;tulos inferiores a 260 BAU&#47;mL&#44; por lo que se consideraba una respuesta inmunol&#243;gica insuficiente&#46;</p><p id="par0080" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La media de edad fue de 67&#44;8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>&#177;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>10 a&#241;os y un 51&#37; eran mujeres&#46; Nuestros pacientes presentaban una alta prevalencia de ciertas comorbilidades&#44; entre las que se incluyeron la hipertensi&#243;n arterial &#40;96&#44;4&#37;&#41;&#44; la diabetes mellitus &#40;47&#44;3&#37;&#41;&#44; la enfermedad pulmonar obstructiva cr&#243;nica &#40;20&#37;&#41;&#44; la cardiopat&#237;a isqu&#233;mica o insuficiencia card&#237;aca &#40;10&#37;&#41; y la obesidad &#40;38&#37;&#41;&#44; definida como un &#237;ndice de masa corporal<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>&#62;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>30<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>kg&#47;m<span class="elsevierStyleSup">2</span>&#46; El FG basal medio fue de 38&#44;7<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>&#177;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>17&#44;8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mL&#47;min y aproximadamente un 40&#37; de los pacientes presentaba un FG inferior o igual a 30<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mL&#47;min en el momento de la administraci&#243;n del f&#225;rmaco&#46; No se detect&#243; en ning&#250;n paciente un deterioro de la funci&#243;n renal significativo durante el seguimiento&#46;</p><p id="par0085" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La mediana de meses transcurridos desde el trasplante hasta la administraci&#243;n del f&#225;rmaco fue de 90 meses&#46; Con respecto al tratamiento inmunosupresor&#44; la mayor&#237;a de los pacientes segu&#237;a un esquema de tacrolimus&#44; micofenolato mofetilo y prednisona &#40;89&#44;1&#37;&#41;&#44; un 10&#37; recib&#237;a tratamiento con inhibidores de la enzima mTOR y un 9&#44;1&#37; con ciclosporina&#46; Solo uno de los pacientes era receptor de trasplante renal de donante vivo &#40;<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0005">tabla 1</a>&#41;&#46; Ninguno de los sujetos hab&#237;a presentado episodios de rechazo agudo del injerto los 6 meses previos a la administraci&#243;n&#46; Tres meses antes de su inclusi&#243;n en el estudio&#44; una paciente hab&#237;a sido diagnosticada de rechazo humoral cr&#243;nico activo y hab&#237;a recibido tratamiento con tocilizumab&#44; suspendido 2 meses antes del inicio del estudio por complicaciones infecciosas graves&#46;</p><elsevierMultimedia ident="tbl0005"></elsevierMultimedia><p id="par0090" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La mediana de d&#237;as transcurridos desde la inoculaci&#243;n de la &#250;ltima dosis de la vacuna hasta que los pacientes recibieron el tratamiento con tixagevimab-cilgavimab fue de 83 d&#237;as&#46; La media de seguimiento fue de 143&#44;9<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>&#177;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>31&#44;3 d&#237;as&#46;</p><p id="par0095" class="elsevierStylePara elsevierViewall">No se documentaron reacciones de hipersensibilidad tras la administraci&#243;n del f&#225;rmaco ni efectos adversos graves inmediatos&#46; Durante las primeras 48<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h de seguimiento&#44; un paciente refiri&#243; mialgias en la zona de inyecci&#243;n y otro paciente present&#243; parestesias en la pierna derecha&#46; Ambos s&#237;ntomas cedieron espont&#225;neamente en los d&#237;as posteriores&#46; Otro paciente present&#243; diarrea autolimitada 2 d&#237;as despu&#233;s de suministrarse el tratamiento&#46;</p><p id="par0100" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Cinco d&#237;as despu&#233;s de la administraci&#243;n de tixagevimab-cilgavimab&#44; un paciente precis&#243; de ingreso hospitalario por infecci&#243;n respiratoria por <span class="elsevierStyleItalic">Pneumocystis jirovecii</span> e insuficiencia respiratoria y card&#237;aca&#46; Se trataba de un paciente diagnosticado previamente de miocardiopat&#237;a hipertr&#243;fica e insuficiencia card&#237;aca con fracci&#243;n de eyecci&#243;n preservada&#44; que hab&#237;a ingresado en varias ocasiones por este motivo y en el que sospechamos que la infecci&#243;n y el compromiso respiratorio fueron los desencadenantes del cuadro&#44; considerando poco probable que se tratase de una reacci&#243;n adversa al f&#225;rmaco&#46;</p><p id="par0105" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Otra paciente present&#243; elevaci&#243;n de las pruebas de funci&#243;n hep&#225;tica 3 veces por encima del l&#237;mite considerado normal&#44; 2 meses despu&#233;s de haber recibido el f&#225;rmaco y sin presentar ning&#250;n s&#237;ntoma espec&#237;fico ni haber realizado modificaciones en la medicaci&#243;n habitual&#46; La alteraci&#243;n anal&#237;tica se resolvi&#243; en el control realizado un mes despu&#233;s sin llevar a cabo ning&#250;n tipo de intervenci&#243;n m&#233;dica&#46;</p><p id="par0110" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La determinaci&#243;n de anticuerpos IgG S1 al tercer mes de la administraci&#243;n del f&#225;rmaco pudo realizarse en 45 de los 55 pacientes &#40;81&#44;8&#37;&#41;&#44; presentando todos ellos t&#237;tulos de anticuerpos considerados positivos &#40;&#62;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>260 BAU&#47;mL&#41; y siendo la media de 1&#46;646&#44;6<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>&#177;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>485 BAU&#47;mL&#46;</p><p id="par0115" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Durante el seguimiento&#44; 7 pacientes &#40;12&#44;7&#37;&#41; fueron diagnosticados de infecci&#243;n por SARS-CoV-2 &#40;<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig1">fig&#46; 1</a>&#41;&#44; 5 de ellos mediante la realizaci&#243;n de test de ant&#237;geno de uso comercial aprobado&#44; mientras que los 2 restantes fueron diagnosticados mediante la t&#233;cnica de reacci&#243;n en cadena de la polimerasa de muestras de exudado nasofar&#237;ngeo&#46; Solo se identific&#243; la variante del virus de estos &#250;ltimos&#44; detect&#225;ndose en ambos casos la cepa &#211;micron BA&#46;5&#46; La mediana del tiempo transcurrido desde que hab&#237;an recibido el f&#225;rmaco hasta que fueron diagnosticados fue de 24 d&#237;as&#46; Uno de esos pacientes precis&#243; ingreso hospitalario y falleci&#243; por complicaciones derivadas de la COVID-19 y sospecha de sobreinfecci&#243;n bacteriana &#40;<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0010">tabla 2</a>&#41;&#46; Se trataba de un hombre de 88 a&#241;os&#44; sin enfermedad pulmonar conocida previa&#44; trasplantado renal y card&#237;aco de largo tiempo de evoluci&#243;n y con disfunci&#243;n cr&#243;nica de ambos injertos&#46;</p><elsevierMultimedia ident="fig1"></elsevierMultimedia><elsevierMultimedia ident="tbl0010"></elsevierMultimedia></span><span id="sec0045" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0105">Discusi&#243;n</span><p id="par0120" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Presentamos una serie de 55 pacientes receptores de trasplante renal&#44; que presentaban t&#237;tulos indetectables o insuficientes de IgG S1 tras recibir 4 dosis de la vacuna y que recibieron profilaxis preexposici&#243;n con tixagevimab-cilgavimab&#46;</p><p id="par0125" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La mayor&#237;a de los pacientes presentaba varias comorbilidades&#44; siendo las m&#225;s prevalentes la hipertensi&#243;n arterial y la diabetes mellitus&#44; que supon&#237;an una situaci&#243;n de riesgo a&#241;adido a la condici&#243;n de inmunosupresi&#243;n&#46;</p><p id="par0130" class="elsevierStylePara elsevierViewall">No se objetivaron reacciones adversas graves e inmediatas tras la administraci&#243;n del f&#225;rmaco&#44; ni deterioro significativo de la funci&#243;n del injerto en controles posteriores&#46;</p><p id="par0135" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Durante el seguimiento solamente se detect&#243; un episodio de insuficiencia card&#237;aca grave que requiri&#243; ingreso hospitalario&#44; aunque consideramos baja la probabilidad de que pudiera deberse a un efecto adverso del tratamiento&#46; En el estudio PROVENT se report&#243; una mayor incidencia de efectos adversos cardiovasculares&#44; incluyendo el infarto de miocardio y la insuficiencia card&#237;aca&#44; en el grupo del f&#225;rmaco con respecto al grupo placebo &#40;0&#44;6 vs&#46; 0&#44;2&#37;&#41;&#44; si bien todos estos pacientes presentaban factores de riesgo cardiovascular y&#47;o historia de cardiopat&#237;a previa<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0190"><span class="elsevierStyleSup">13</span></a>&#46; Otros estudios m&#225;s recientes&#44; sin embargo&#44; no han encontrado una mayor incidencia de eventos adversos graves en comparaci&#243;n con la administraci&#243;n de placebo&#44; como en el estudio ACTIV-3-TICO&#44; en el que se emplearon dosis de 300<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg de tixagevimab y 300<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg de cilgavimab para el tratamiento de COVID-19 en pacientes hospitalizados<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0200"><span class="elsevierStyleSup">15</span></a>&#46;</p><p id="par0140" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En los controles anal&#237;ticos posteriores a la administraci&#243;n del f&#225;rmaco solamente detectamos en una paciente alteraciones de las pruebas de funci&#243;n hep&#225;tica&#46; En el estudio PROVENT se incluyeron 149 pacientes diagnosticados de hepatopat&#237;a cr&#243;nica&#44; y tras una media de 6 meses de seguimiento&#44; se reportaron trastornos hepatobiliares en un 0&#44;2&#37; de los pacientes del grupo experimental y un 0&#44;3&#37; de los pacientes del grupo control<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0190"><span class="elsevierStyleSup">13</span></a>&#46; Por otro lado&#44; en un estudio sobre el uso de tixagevimab-cilgavimab en pacientes trasplantados de &#243;rgano s&#243;lido&#44; de los cuales 17 eran receptores de trasplante hep&#225;tico&#44; no se objetivaron alteraciones de la funci&#243;n hep&#225;tica tras la administraci&#243;n<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0205"><span class="elsevierStyleSup">16</span></a>&#46;</p><p id="par0145" class="elsevierStylePara elsevierViewall">De los 7 pacientes diagnosticados de infecci&#243;n por SARS-CoV-2&#44; uno de ellos precis&#243; ingreso hospitalario y falleci&#243; 5 d&#237;as despu&#233;s&#46; En nuestro estudio&#44; todas las infecciones se produjeron durante la onda epid&#233;mica en la que predominaba la variante &#211;micron en Espa&#241;a&#44; pero solo se identificaron las subvariantes en 2 pacientes&#44; que fueron BA&#46;4 y BA&#46;5&#46;</p><p id="par0150" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En estudios realizados tras la administraci&#243;n de la cuarta vacuna&#44; aunque un porcentaje de pacientes trasplantados de &#243;rgano s&#243;lido present&#243; un aumento significativo del t&#237;tulo de anticuerpos&#44; la capacidad de neutralizaci&#243;n de los mismos fue muy limitada para hacer frente a la variante &#211;micron en comparaci&#243;n con la variante original y la variante Delta<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0210"><span class="elsevierStyleSup">17</span></a>&#46; Esta variante presenta al menos 33 mutaciones en la prote&#237;na de la esp&#237;cula&#44; incluyendo 15 en el dominio de uni&#243;n al receptor frente al que van dirigidos la mayor&#237;a de los tratamientos monoclonales disponibles<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0215"><span class="elsevierStyleSup">18</span></a>&#46; Estas mutaciones pueden incrementar la evasi&#243;n del virus a los diferentes f&#225;rmacos disponibles<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0220"><span class="elsevierStyleSup">19</span></a>&#46;</p><p id="par0155" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Al analizar la sensibilidad de las subvariantes de &#211;micron a diferentes anticuerpos monoclonales empleados en la profilaxis preexposici&#243;n&#44; se ha objetivado que mientras tixagevimab no parece tener actividad frente a &#211;micron BA&#46;2&#44; cilgavimab tiene una mayor actividad frente a BA&#46;2 que a BA&#46;1<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0225"><span class="elsevierStyleSup">20</span></a>&#46; En un estudio realizado con el suero de 29 pacientes inmunocomprometidos al transcurrir un mes desde la administraci&#243;n de tixagevimab y cilgavimab&#44; se detect&#243; capacidad neutralizadora frente a BA&#46;1 y BA&#46;2 en el suero de 19 pacientes<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0230"><span class="elsevierStyleSup">21</span></a>&#46; As&#237; pues&#44; estudios <span class="elsevierStyleItalic">in vitro</span> realizados con suero de pacientes voluntarios vacunados estiman que se precisar&#237;an t&#237;tulos de 10 a 20 veces m&#225;s altos para neutralizar la variante &#211;micron con respecto a variantes previas<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0235"><span class="elsevierStyleSup">22</span></a>&#46; Por este motivo&#44; la <span class="elsevierStyleItalic">Food and Drug Administration</span> aprob&#243; en Estados Unidos en febrero de 2022 el uso de dosis de 300<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg de tixagevimab y 300<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg de cilgavimab para la profilaxis preexposici&#243;n en pacientes inmunocomprometidos<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0240"><span class="elsevierStyleSup">23</span></a>&#46; En diciembre de 2022 la Comisi&#243;n de Salud P&#250;blica actualiz&#243; la posolog&#237;a del f&#225;rmaco de igual manera en Espa&#241;a&#46;</p><p id="par0160" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Sin embargo&#44; a partir de octubre de 2022 la mayor&#237;a de las cepas de &#211;micron detectadas en nuestro medio pertenecen a BA&#46;5&#46; Aun as&#237;&#44; la incidencia de BQ&#46;1&#46;1 &#40;una subvariante de BA&#46;5&#41; y XBB &#40;una subvariante de BA&#46;2&#41; est&#225; en aumento&#46; Estas &#250;ltimas&#44; a diferencia de variantes previas&#44; incluyen mutaciones adicionales en el dominio de uni&#243;n al receptor de la prote&#237;na de la esp&#237;cula que podr&#237;an aumentar su capacidad de evasi&#243;n inmunol&#243;gica y reducir la eficacia del f&#225;rmaco<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0245"><span class="elsevierStyleSup">24</span></a>&#46;</p><p id="par0165" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Aunque desde el segundo trimestre de 2022 hemos experimentado en nuestro centro una menor incidencia de formas graves de COVID-19&#44; ingresos hospitalarios y fallecimientos&#44; no podemos determinar en el momento actual el impacto cl&#237;nico de tixagevimab-cilgavimab en este resultado&#44; teniendo en cuenta la presencia de otras variables epidemiol&#243;gicas&#44; como el refuerzo vacunal y la aparici&#243;n de nuevas subvariantes de &#211;micron con respecto al a&#241;o anterior<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0250"><span class="elsevierStyleSup">25</span></a>&#46; Creemos necesario continuar la realizaci&#243;n de estudios controlados en esta poblaci&#243;n de pacientes para valorar la eficacia de tixagevimab-cilgavimab en la reducci&#243;n de la tasa de hospitalizaci&#243;n y mortalidad&#44; as&#237; como valorar su utilidad en las nuevas y futuras variantes del virus&#46;</p></span><span id="sec0050" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0110">Conclusiones</span><p id="par0170" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En nuestra experiencia&#44; el tratamiento profil&#225;ctico con los anticuerpos monoclonales tixagevimab-cilgavimab consigui&#243; alcanzar niveles superiores a 260 BAU&#47;mL en todos los pacientes&#44; cumpliendo con un perfil de seguridad aceptable&#44; sin eventos adversos significativos o irreversibles&#46;</p></span><span id="sec0055" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0115">Financiaci&#243;n</span><p id="par0175" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La realizaci&#243;n del presente trabajo no ha contado con fuentes de financiaci&#243;n provenientes de entidades p&#250;blicas ni privadas&#44; de investigaci&#243;n ni fundaciones&#46;</p></span><span id="sec0060" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0120">Conflicto de intereses</span><p id="par0180" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los autores declaran no tener ning&#250;n conflicto de intereses&#46;</p></span></span>"
    "textoCompletoSecciones" => array:1 [
      "secciones" => array:12 [
        0 => array:3 [
          "identificador" => "xres2138451"
          "titulo" => "Resumen"
          "secciones" => array:4 [
            0 => array:2 [
              "identificador" => "abst0005"
              "titulo" => "Introducci&#243;n"
            ]
            1 => array:2 [
              "identificador" => "abst0010"
              "titulo" => "Material y m&#233;todos"
            ]
            2 => array:2 [
              "identificador" => "abst0015"
              "titulo" => "Resultados"
            ]
            3 => array:2 [
              "identificador" => "abst0020"
              "titulo" => "Conclusiones"
            ]
          ]
        ]
        1 => array:2 [
          "identificador" => "xpalclavsec1815658"
          "titulo" => "Palabras clave"
        ]
        2 => array:3 [
          "identificador" => "xres2138450"
          "titulo" => "Abstract"
          "secciones" => array:4 [
            0 => array:2 [
              "identificador" => "abst0025"
              "titulo" => "Introduction"
            ]
            1 => array:2 [
              "identificador" => "abst0030"
              "titulo" => "Material and methods"
            ]
            2 => array:2 [
              "identificador" => "abst0035"
              "titulo" => "Results"
            ]
            3 => array:2 [
              "identificador" => "abst0040"
              "titulo" => "Conclusions"
            ]
          ]
        ]
        3 => array:2 [
          "identificador" => "xpalclavsec1815659"
          "titulo" => "Keywords"
        ]
        4 => array:2 [
          "identificador" => "sec0005"
          "titulo" => "Introducci&#243;n"
        ]
        5 => array:3 [
          "identificador" => "sec0010"
          "titulo" => "Material y m&#233;todos"
          "secciones" => array:5 [
            0 => array:2 [
              "identificador" => "sec0015"
              "titulo" => "Tipo de estudio"
            ]
            1 => array:2 [
              "identificador" => "sec0020"
              "titulo" => "Criterios de inclusi&#243;n&#47;exclusi&#243;n"
            ]
            2 => array:2 [
              "identificador" => "sec0025"
              "titulo" => "Variables a estudio"
            ]
            3 => array:2 [
              "identificador" => "sec0030"
              "titulo" => "Determinaci&#243;n serol&#243;gica"
            ]
            4 => array:2 [
              "identificador" => "sec0035"
              "titulo" => "Seguimiento de reacciones adversas tras la administraci&#243;n del f&#225;rmaco"
            ]
          ]
        ]
        6 => array:2 [
          "identificador" => "sec0040"
          "titulo" => "Resultados"
        ]
        7 => array:2 [
          "identificador" => "sec0045"
          "titulo" => "Discusi&#243;n"
        ]
        8 => array:2 [
          "identificador" => "sec0050"
          "titulo" => "Conclusiones"
        ]
        9 => array:2 [
          "identificador" => "sec0055"
          "titulo" => "Financiaci&#243;n"
        ]
        10 => array:2 [
          "identificador" => "sec0060"
          "titulo" => "Conflicto de intereses"
        ]
        11 => array:1 [
          "titulo" => "Bibliograf&#237;a"
        ]
      ]
    ]
    "pdfFichero" => "main.pdf"
    "tienePdf" => true
    "fechaRecibido" => "2022-12-06"
    "fechaAceptado" => "2023-03-19"
    "PalabrasClave" => array:2 [
      "es" => array:1 [
        0 => array:4 [
          "clase" => "keyword"
          "titulo" => "Palabras clave"
          "identificador" => "xpalclavsec1815658"
          "palabras" => array:7 [
            0 => "Trasplante renal"
            1 => "COVID 19"
            2 => "SARS-CoV-2"
            3 => "Seroconversi&#243;n"
            4 => "Vacunaci&#243;n"
            5 => "Tixagevimab"
            6 => "Cilgavimab"
          ]
        ]
      ]
      "en" => array:1 [
        0 => array:4 [
          "clase" => "keyword"
          "titulo" => "Keywords"
          "identificador" => "xpalclavsec1815659"
          "palabras" => array:7 [
            0 => "Kidney transplant"
            1 => "COVID-19"
            2 => "SARS-CoV-2"
            3 => "Seroconversion"
            4 => "Vaccination"
            5 => "Tixagevimab"
            6 => "Cilgavimab"
          ]
        ]
      ]
    ]
    "tieneResumen" => true
    "resumen" => array:2 [
      "es" => array:3 [
        "titulo" => "Resumen"
        "resumen" => "<span id="abst0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0010">Introducci&#243;n</span><p id="spar0005" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Se ha documentado que tras la administraci&#243;n de vacunas de ARNm o de vectores virales del SARS-CoV-2 un porcentaje significativo de los receptores de trasplante no desarrolla una respuesta inmune efectiva&#46; Ante esta situaci&#243;n&#44; en marzo de 2022 la Agencia Europea del Medicamento aprob&#243; el uso de tixagevimab-cilgavimab para la profilaxis de COVID-19 previa a la exposici&#243;n al virus en pacientes inmunocomprometidos&#46; El estudio que presentamos a continuaci&#243;n describe nuestra experiencia tras administrar tixagevimab-cilgavimab como tratamiento profil&#225;ctico en pacientes trasplantados renales&#46;</p></span> <span id="abst0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0015">Material y m&#233;todos</span><p id="spar0010" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Se trata de un estudio prospectivo de una cohorte de receptores de trasplante renal&#44; en el que se incluyeron un total de 55 pacientes que presentaban t&#237;tulos de anticuerpos IgG insuficientes &#40;&#60;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>260 BAU&#47;mL&#41; tras la administraci&#243;n de 4 dosis de la vacuna&#46; A estos pacientes se les administr&#243; una &#250;nica dosis de 150<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg de tixagevimab y 150<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg de cilgavimab entre mayo y septiembre de 2022&#46;</p></span> <span id="abst0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0020">Resultados</span><p id="spar0015" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">No se observaron reacciones adversas graves e inmediatas tras la administraci&#243;n del f&#225;rmaco ni deterioro de funci&#243;n renal significativo durante el seguimiento&#46; La totalidad de los pacientes a los que se realiz&#243; una nueva determinaci&#243;n de anticuerpos IgG a los 3 meses de la administraci&#243;n del f&#225;rmaco presentaba t&#237;tulos positivos &#40;&#62;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>260 BAU&#47;mL&#41;&#46; De los 7 pacientes diagnosticados de infecci&#243;n por SARS-CoV-2&#44; uno de ellos precis&#243; ingreso hospitalario y falleci&#243; tras 5 d&#237;as de ingreso con sospecha de neumon&#237;a con sobreinfecci&#243;n bacteriana&#46;</p></span> <span id="abst0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0025">Conclusiones</span><p id="spar0020" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">En nuestra experiencia&#44; el tratamiento profil&#225;ctico con los anticuerpos monoclonales tixagevimab-cilgavimab consigui&#243; alcanzar niveles de anticuerpos superiores a 260 BAU&#47;mL en todos los pacientes&#44; cumpliendo con un perfil de seguridad aceptable&#44; sin eventos adversos significativos o irreversibles&#46;</p></span>"
        "secciones" => array:4 [
          0 => array:2 [
            "identificador" => "abst0005"
            "titulo" => "Introducci&#243;n"
          ]
          1 => array:2 [
            "identificador" => "abst0010"
            "titulo" => "Material y m&#233;todos"
          ]
          2 => array:2 [
            "identificador" => "abst0015"
            "titulo" => "Resultados"
          ]
          3 => array:2 [
            "identificador" => "abst0020"
            "titulo" => "Conclusiones"
          ]
        ]
      ]
      "en" => array:3 [
        "titulo" => "Abstract"
        "resumen" => "<span id="abst0025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0035">Introduction</span><p id="spar0025" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">It has been reported that after vaccination with RNAm or viral vectors from SARS-CoV-2 a significant number of solid organ transplant recipients do not develop an effective immune response&#46; In this scenario&#44; the use of tixagevimab-cilgavimab was approved by the European Medicines Agency for COVID-19 prophylaxis in immunocompromised patients in March 2022&#46; We present our experience with a group of kidney transplant recipients who received prophylactic treatment with tixagevimab-cilgavimab&#46;</p></span> <span id="abst0030" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0040">Material and methods</span><p id="spar0030" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Prospective study from a cohort of kidney transplant recipients who had been previously vaccinated with 4 doses and did not achieve a satisfactory immune response to vaccination&#44; presenting antibody titers lower than 260 BAU&#47;mL when measured by ELISA&#46; A total of 55 patients who received a single dose of 150<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg of tixagevimab and 150<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg of cilgavimab between May and September of 2022 were included in this study&#46;</p></span> <span id="abst0035" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0045">Results</span><p id="spar0035" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">No immediate or severe adverse reactions&#44; including worsening of kidney function&#44; were observed after administering the drug or during follow up&#46; All patients who had received the drug 3 months prior presented positive antibody titers &#40;&#62;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>260 BAU&#47;mL&#41;&#46; Seven patients were diagnosed with COVID&#44; and one of those patients had to be admitted to the hospital and died 5 days later from infectious complications and a suspected diagnosis of bacterial coinfection&#46;</p></span> <span id="abst0040" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0050">Conclusions</span><p id="spar0040" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">In our experience&#44; all kidney transplant recipients reached antibody titers higher than 260 BAU&#47;mL 3 months after receiving prophylactic treatment with tixagevimab-cilgavimab with no severe or irreversible adverse reactions&#46;</p></span>"
        "secciones" => array:4 [
          0 => array:2 [
            "identificador" => "abst0025"
            "titulo" => "Introduction"
          ]
          1 => array:2 [
            "identificador" => "abst0030"
            "titulo" => "Material and methods"
          ]
          2 => array:2 [
            "identificador" => "abst0035"
            "titulo" => "Results"
          ]
          3 => array:2 [
            "identificador" => "abst0040"
            "titulo" => "Conclusions"
          ]
        ]
      ]
    ]
    "multimedia" => array:3 [
      0 => array:7 [
        "identificador" => "fig1"
        "etiqueta" => "Figura 1"
        "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA"
        "mostrarFloat" => true
        "mostrarDisplay" => false
        "figura" => array:1 [
          0 => array:4 [
            "imagen" => "gr1.jpeg"
            "Alto" => 1376
            "Ancho" => 1675
            "Tamanyo" => 67272
          ]
        ]
        "descripcion" => array:1 [
          "es" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Supervivencia libre de infecci&#243;n por SARS-CoV-2&#46;</p>"
        ]
      ]
      1 => array:8 [
        "identificador" => "tbl0005"
        "etiqueta" => "Tabla 1"
        "tipo" => "MULTIMEDIATABLA"
        "mostrarFloat" => true
        "mostrarDisplay" => false
        "detalles" => array:1 [
          0 => array:3 [
            "identificador" => "at1"
            "detalle" => "Tabla "
            "rol" => "short"
          ]
        ]
        "tabla" => array:2 [
          "tablatextoimagen" => array:1 [
            0 => array:2 [
              "tabla" => array:1 [
                0 => """
                  <table border="0" frame="\n
                  \t\t\t\t\tvoid\n
                  \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-head\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleBold">Variable</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-head\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleBold">Resultado</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Edad &#40;a&#241;os&#41;&#44; media &#177; DE</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">&#42;</a>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">67&#44;8 &#177; 10&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Sexo&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">51&#37; Mujeres&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">49&#37; Hombres&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Tiempo desde la &#250;ltima vacuna hasta la administraci&#243;n &#40;d&#237;as&#41;&#44; media &#177; DE</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">86&#44;53 &#177; 36&#44;47&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Tipo de vacuna 4&#176; dosis&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">- BNT162b2</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">37 &#40;67&#44;3&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">- mRNA-1273</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">17 &#40;30&#44;9&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">- AZD1222</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">1 &#40;1&#44;8&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Tiempo desde el trasplante hasta la administraci&#243;n &#40;meses&#41;&#44; media &#177; DE</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">109&#44;33 &#177; 74&#44;4&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Trasplante&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Donante cad&#225;ver&#47;Vivo&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">54 &#40;98&#44;2&#41; &#47; 1 &#40;1&#44;8&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Inducci&#243;n basiliximab&#47;timoglobulina&#47;ninguna&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">23 &#40;41&#44;8&#41; &#47;11 &#40;20&#41; &#47; 21 &#40;38&#44;2&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Inmunosupresi&#243;n de mantenimiento&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Tacrolimus&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">49 &#40;89&#44;1&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Ciclosporina&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">50 &#40;9&#44;1&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- imTOR&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">6 &#40;10&#44;9&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Micofenolato mofetilo&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">49 &#40;89&#44;1&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Prednisona&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">50 &#40;90&#44;9&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Comorbilidades&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Hipertensi&#243;n arterial&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">53 &#40;96&#44;4&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Diabetes mellitus&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">26 &#40;47&#44;3&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Enfermedad pulmonar obstructiva cr&#243;nica&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">11 &#40;20&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Obesidad &#40;IMC &#62; 30 kg&#47;m<span class="elsevierStyleSup">2</span>&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">21 &#40;38&#44;2&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Cardiopat&#237;a isqu&#233;mica &#47; Insuficiencia Card&#237;aca&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">6 &#40;10&#44;9&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Fumador&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">5 &#40;9&#44;1&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Filtrado glomerular &#40;mL&#47;min&#41;&#44; media &#177; DE</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">&#42;</a>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">38&#44;7 &#177; 17&#44;8&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">ELISA IgG S1&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">Indetectable &#47; &#60; 260 BAU&#47;mL&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">34 &#40;61&#44;8&#41; &#47; 21 &#40;38&#44;2&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr></tbody></table>
                  """
              ]
              "imagenFichero" => array:1 [
                0 => "xTab3525158.png"
              ]
            ]
          ]
          "notaPie" => array:1 [
            0 => array:3 [
              "identificador" => "tblfn0005"
              "etiqueta" => "&#42;"
              "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0005">Desviaci&#243;n Est&#225;ndar&#59; IMC&#58; &#237;ndice de masa corporal&#46;</p>"
            ]
          ]
        ]
        "descripcion" => array:1 [
          "es" => "<p id="spar0050" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Caracter&#237;sticas basales</p>"
        ]
      ]
      2 => array:8 [
        "identificador" => "tbl0010"
        "etiqueta" => "Tabla 2"
        "tipo" => "MULTIMEDIATABLA"
        "mostrarFloat" => true
        "mostrarDisplay" => false
        "detalles" => array:1 [
          0 => array:3 [
            "identificador" => "at2"
            "detalle" => "Tabla "
            "rol" => "short"
          ]
        ]
        "tabla" => array:2 [
          "tablatextoimagen" => array:1 [
            0 => array:2 [
              "tabla" => array:1 [
                0 => """
                  <table border="0" frame="\n
                  \t\t\t\t\tvoid\n
                  \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-head\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleBold">Variable</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-head\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleBold">Resultados</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Efectos Adversos&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- S&#237;ntomas digestivos&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">1 &#40;1&#44;8&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Mialgias&#47;Parestesias&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">2 &#40;3&#44;6&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Insuficiencia card&#237;aca&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">1 &#40;1&#44;8&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Alteraci&#243;n de pruebas de funci&#243;n hep&#225;tica&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">1 &#40;1&#44;8&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Deterioro de funci&#243;n renal&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">0 &#40;0&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Insomnio&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">0 &#40;0&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Cefalea&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">0 &#40;0&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Reacci&#243;n de hipersensibilidad&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">0 &#40;0&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">ELISA IgG S1 a los 3 meses</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Positivo &#40;&#62; 260 BAU&#47;mL&#41;&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">55 &#40;100&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">T&#237;tulo IgG S1 &#40;BAU&#47;mL&#41;&#44; media &#177; DE</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0010">&#42;</a>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">1646&#44;6 &#177; 485&#44;7&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Infecci&#243;n por SARS-CoV-2&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">7 &#40;12&#44;7&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Tratamiento ambulatorio&#47;Hospitalizaci&#243;n&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">6 &#40;10&#44;9&#41; &#47; 1 &#40;1&#44;8&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Fallecimientos&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">1 &#40;1&#44;8&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr></tbody></table>
                  """
              ]
              "imagenFichero" => array:1 [
                0 => "xTab3525157.png"
              ]
            ]
          ]
          "notaPie" => array:1 [
            0 => array:3 [
              "identificador" => "tblfn0010"
              "etiqueta" => "&#42;"
              "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0010">Desviaci&#243;n Est&#225;ndar</p>"
            ]
          ]
        ]
        "descripcion" => array:1 [
          "es" => "<p id="spar0055" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Efectos adversos y resultados</p>"
        ]
      ]
    ]
    "bibliografia" => array:2 [
      "titulo" => "Bibliograf&#237;a"
      "seccion" => array:1 [
        0 => array:2 [
          "identificador" => "bibs0015"
          "bibliografiaReferencia" => array:25 [
            0 => array:3 [
              "identificador" => "bib0130"
              "etiqueta" => "1"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:1 [
                  "referenciaCompleta" => "World Health Organization&#46; WHO Coronavirus &#40;COVID-19&#41; Dashboard &#91;consultado 30 Nov 2022&#93;&#46; Disponible en&#58; https&#58;&#47;&#47;covid19&#46;who&#46;int"
                ]
              ]
            ]
            1 => array:3 [
              "identificador" => "bib0135"
              "etiqueta" => "2"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Further antibody escape by Omicron BA&#46;4 and BA&#46;5 from vaccine and BA&#46;1 serum &#91;preprint&#93;"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "A&#46; Tuekprakhon"
                            1 => "J&#46; Huo"
                            2 => "R&#46; Nutalai"
                            3 => "A&#46; Dijokaite-Guraliuc"
                            4 => "D&#46; Zhou"
                            5 => "H&#46;M&#46; Ginn"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1101/2022.05.21.492554"
                      "Revista" => array:2 [
                        "tituloSerie" => "bioRxiv"
                        "fecha" => "2022"
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            2 => array:3 [
              "identificador" => "bib0140"
              "etiqueta" => "3"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Implications of defective immune responses in SARS-CoV-2 vaccinated organ transplant recipients"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => false
                          "autores" => array:3 [
                            0 => "P&#46;S&#46; Heeger"
                            1 => "C&#46;P&#46; Larsen"
                            2 => "D&#46;L&#46; Segev"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1126/sciimmunol.abj6513"
                      "Revista" => array:5 [
                        "tituloSerie" => "Sci Immunol&#46;"
                        "fecha" => "2021"
                        "volumen" => "6"
                        "paginaInicial" => "eabj6513"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34210786"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            3 => array:3 [
              "identificador" => "bib0145"
              "etiqueta" => "4"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Impaired humoral immunity to SARS-CoV-2 BNT162b2 vaccine in kidney transplant recipients and dialysis patients"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "H&#46; Rincon-Arevalo"
                            1 => "M&#46; Choi"
                            2 => "A&#46;L&#46; Stefanski"
                            3 => "F&#46; Halleck"
                            4 => "U&#46; Weber"
                            5 => "F&#46; Szelinski"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1126/sciimmunol.abj1031"
                      "Revista" => array:5 [
                        "tituloSerie" => "Sci Immunol&#46;"
                        "fecha" => "2021"
                        "volumen" => "6"
                        "paginaInicial" => "eabj1031"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34131023"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            4 => array:3 [
              "identificador" => "bib0150"
              "etiqueta" => "5"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Antibody response to 2-dose SARS-CoV-2 mRNA vaccine series in solid organ transplant recipients"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "B&#46;J&#46; Boyarsky"
                            1 => "W&#46;A&#46; Werbel"
                            2 => "R&#46;K&#46; Avery"
                            3 => "A&#46;A&#46;R&#46; Tobian"
                            4 => "A&#46;B&#46; Massie"
                            5 => "D&#46;L&#46; Segev"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1001/jama.2021.7489"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "JAMA&#46;"
                        "fecha" => "2021"
                        "volumen" => "325"
                        "paginaInicial" => "2204"
                        "paginaFinal" => "2206"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33950155"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            5 => array:3 [
              "identificador" => "bib0155"
              "etiqueta" => "6"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Factors associated with COVID-19 vaccine response in transplant recipients&#58; A systematic review and meta-analysis"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "J&#46; Li"
                            1 => "I&#46; Ayada"
                            2 => "Y&#46; Wang"
                            3 => "C&#46;M&#46; den Hoed"
                            4 => "N&#46; Kamar"
                            5 => "M&#46;P&#46; Peppelenbosch"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1097/TP.0000000000004256"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "Transplantation&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "106"
                        "paginaInicial" => "2068"
                        "paginaFinal" => "2075"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35761439"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            6 => array:3 [
              "identificador" => "bib0160"
              "etiqueta" => "7"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Risk of breakthrough SARS-CoV-2 infections in adult transplant recipients"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "C&#46;X&#46; Qin"
                            1 => "L&#46;W&#46; Moore"
                            2 => "S&#46; Anjan"
                            3 => "R&#46; Rahamimov"
                            4 => "C&#46;D&#46; Sifri"
                            5 => "N&#46;M&#46; Ali"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1097/TP.0000000000003907"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "Transplantation&#46;"
                        "fecha" => "2021"
                        "volumen" => "105"
                        "paginaInicial" => "e265"
                        "paginaFinal" => "e266"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34310531"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            7 => array:3 [
              "identificador" => "bib0165"
              "etiqueta" => "8"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "COVID-19 in solid organ transplant recipients&#58; Dynamics of disease progression and inflammatory markers in ICU and non-ICU admitted patients"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => false
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "M&#46;B&#46; Roberts"
                            1 => "S&#46; Izzy"
                            2 => "Z&#46; Tahir"
                            3 => "A&#46; Al Jarrah"
                            4 => "J&#46;A&#46; Fishman"
                            5 => "J&#46; El Khoury"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1111/tid.13407"
                      "Revista" => array:5 [
                        "tituloSerie" => "Transpl Infect Dis&#46;"
                        "fecha" => "2020"
                        "volumen" => "22"
                        "paginaInicial" => "e13407"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32654303"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            8 => array:3 [
              "identificador" => "bib0170"
              "etiqueta" => "9"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "COVID-19 infection in kidney transplant recipients&#58; Disease incidence and clinical outcomes"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "M&#46; Elias"
                            1 => "D&#46; Pievani"
                            2 => "C&#46; Randoux"
                            3 => "K&#46; Louis"
                            4 => "B&#46; Denis"
                            5 => "A&#46; Delion"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1681/ASN.2020050639"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "J Am Soc Nephrol&#46;"
                        "fecha" => "2020"
                        "volumen" => "31"
                        "paginaInicial" => "2413"
                        "paginaFinal" => "2423"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32847984"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            9 => array:3 [
              "identificador" => "bib0175"
              "etiqueta" => "10"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "COVID-19 in solid organ transplant recipients&#58; A single-center experience"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "R&#46;A&#46;S&#46; Hoek"
                            1 => "O&#46;C&#46; Manintveld"
                            2 => "M&#46;G&#46;H&#46; Betjes"
                            3 => "M&#46;E&#46; Hellemons"
                            4 => "L&#46; Seghers"
                            5 => "J&#46;A&#46;A&#46; van Kampen"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1111/tri.13662"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "Transpl Int&#46;"
                        "fecha" => "2020"
                        "volumen" => "33"
                        "paginaInicial" => "1099"
                        "paginaFinal" => "1105"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32460390"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            10 => array:3 [
              "identificador" => "bib0180"
              "etiqueta" => "11"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:1 [
                  "referenciaCompleta" => "Comisi&#243;n de Salud P&#250;blica &#40;CSP&#41;&#46; Marzo 2022 &#91;consultado 12 Dic 2022&#93;&#46; Recomendaciones para seleccionar personas candidatas a recibir Evusheld para la prevenci&#243;n de COVID-19&#46; Disponible en&#58; <a target="_blank" href="https://www.sanidad.gob.es/profesionales/saludPublica/prevPromocion/vacunaciones/covid19/docs/Recomendaciones_uso%20Evusheld.pdf">https&#58;&#47;&#47;www&#46;sanidad&#46;gob&#46;es&#47;profesionales&#47;saludPublica&#47;prevPromocion&#47;vacunaciones&#47;covid19&#47;docs&#47;Recomendaciones&#95;uso Evusheld&#46;pdf</a>"
                ]
              ]
            ]
            11 => array:3 [
              "identificador" => "bib0185"
              "etiqueta" => "12"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:1 [
                  "referenciaCompleta" => "European Medicines Agency &#40;EMA&#41;&#46; Evusheld Product Information&#46; Disponible en&#58; https&#58;&#47;&#47;www&#46;ema&#46;europa&#46;eu&#47;en&#47;documents&#47;product-information&#47;evusheld-epar-product-information&#95;es&#46;pdf"
                ]
              ]
            ]
            12 => array:3 [
              "identificador" => "bib0190"
              "etiqueta" => "13"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Intramuscular AZD7442 &#40;tixagevimab-cilgavimab&#41; for prevention of Covid-19"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:3 [
                          "colaboracion" => "PROVENT Study Group"
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "M&#46;J&#46; Levin"
                            1 => "A&#46; Ustianowski"
                            2 => "S&#46; de Wit"
                            3 => "O&#46; Launay"
                            4 => "M&#46; Avila"
                            5 => "A&#46; Templeton"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1056/NEJMoa2116620"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "N Engl J Med&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "386"
                        "paginaInicial" => "2188"
                        "paginaFinal" => "2200"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35443106"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            13 => array:3 [
              "identificador" => "bib0195"
              "etiqueta" => "14"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Tixagevimab&#47;cilgavimab for prevention of COVID-19 during the Omicron surge&#58; Retrospective analysis of national VA electronic data &#91;preprint&#93;"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "Y&#46; Young-Xu"
                            1 => "L&#46; Epstein"
                            2 => "V&#46;C&#46; Marconi"
                            3 => "V&#46; Davey"
                            4 => "G&#46; Zwain"
                            5 => "J&#46; Smith"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1101/2022.05.28.22275716"
                      "Revista" => array:2 [
                        "tituloSerie" => "medRxiv"
                        "fecha" => "2022"
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            14 => array:3 [
              "identificador" => "bib0200"
              "etiqueta" => "15"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Tixagevimab-cilgavimab for treatment of patients hospitalised with COVID-19&#58; A randomised&#44; double-blind&#44; phase 3 trial"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "colaboracion" => "ACTIV-3&#8211;Therapeutics for Inpatients with COVID-19 &#40;TICO&#41; Study Group"
                          "etal" => false
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1016/S2213-2600(22)00215-6"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "Lancet Respir Med&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "10"
                        "paginaInicial" => "972"
                        "paginaFinal" => "984"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35817072"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            15 => array:3 [
              "identificador" => "bib0205"
              "etiqueta" => "16"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Tixagevimab&#47;cilgavimab pre-exposure prophylaxis is associated with lower breakthrough infection risk in vaccinated solid organ transplant recipients during the omicron wave"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => false
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "A&#46; Al Jurdi"
                            1 => "L&#46; Morena"
                            2 => "M&#46; Cote"
                            3 => "E&#46; Bethea"
                            4 => "J&#46; Azzi"
                            5 => "L&#46;V&#46; Riella"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1111/ajt.17128"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "Am J Transplant&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "22"
                        "paginaInicial" => "3130"
                        "paginaFinal" => "3136"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35727916"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            16 => array:3 [
              "identificador" => "bib0210"
              "etiqueta" => "17"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "A fourth dose of COVID-19 vaccine does not induce neutralization of the omicron variant among solid organ transplant recipients with suboptimal vaccine response"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "A&#46;H&#46; Karaba"
                            1 => "T&#46;S&#46; Johnston"
                            2 => "T&#46;Y&#46; Aytenfisu"
                            3 => "O&#46; Akinde"
                            4 => "Y&#46; Eby"
                            5 => "J&#46;E&#46; Ruff"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1097/TP.0000000000004140"
                      "Revista" => array:5 [
                        "tituloSerie" => "Transplantation&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "106"
                        "paginaInicial" => "1440"
                        "paginaFinal" => "1444"
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            17 => array:3 [
              "identificador" => "bib0215"
              "etiqueta" => "18"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Genome characterization and potential risk assessment of the novel SARS-CoV-2 variant Omicron &#40;B&#46;1&#46;1&#46;529&#41;"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "S&#46; Qin"
                            1 => "M&#46; Cui"
                            2 => "S&#46; Sun"
                            3 => "J&#46; Zhou"
                            4 => "Z&#46; Du"
                            5 => "Y&#46; Cui"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.15212/ZOONOSES-2021-0024"
                      "Revista" => array:3 [
                        "tituloSerie" => "Zoonoses&#46;"
                        "fecha" => "2021"
                        "volumen" => "1"
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            18 => array:3 [
              "identificador" => "bib0220"
              "etiqueta" => "19"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Efficacy of antiviral agents against the SARS-CoV-2 Omicron subvariant BA&#46;2"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "E&#46; Takashita"
                            1 => "N&#46; Kinoshita"
                            2 => "S&#46; Yamayoshi"
                            3 => "Y&#46; Sakai-Tagawa"
                            4 => "S&#46; Fujisaki"
                            5 => "M&#46; Ito"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1056/NEJMc2201933"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "N Engl J Med&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "386"
                        "paginaInicial" => "1475"
                        "paginaFinal" => "1477"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35263535"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            19 => array:3 [
              "identificador" => "bib0225"
              "etiqueta" => "20"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Antibody evasion properties of SARS-CoV-2 Omicron sublineages"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "S&#46; Iketani"
                            1 => "L&#46; Liu"
                            2 => "Y&#46; Guo"
                            3 => "L&#46; Liu"
                            4 => "J&#46;F&#46; Chan"
                            5 => "Y&#46; Huang"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1038/s41586-022-04594-4"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "Nature&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "604"
                        "paginaInicial" => "553"
                        "paginaFinal" => "556"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35240676"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            20 => array:3 [
              "identificador" => "bib0230"
              "etiqueta" => "21"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Serum neutralization of SARS-CoV-2 Omicron sublineages BA&#46;1 and BA&#46;2 in patients receiving monoclonal antibodies"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "T&#46; Bruel"
                            1 => "J&#46; Hadjadj"
                            2 => "P&#46; Maes"
                            3 => "D&#46; Planas"
                            4 => "A&#46; Seve"
                            5 => "I&#46; Staropoli"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1038/s41591-022-01792-5"
                      "Revista" => array:5 [
                        "tituloSerie" => "Nat Med&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "28"
                        "paginaInicial" => "1297"
                        "paginaFinal" => "1302"
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            21 => array:3 [
              "identificador" => "bib0235"
              "etiqueta" => "22"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "SARS-CoV-2 Omicron variant neutralization after mRNA-1273 booster vaccination"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "R&#46; Pajon"
                            1 => "N&#46;A&#46; Doria-Rose"
                            2 => "X&#46; Shen"
                            3 => "S&#46;D&#46; Schmidt"
                            4 => "S&#46; O&#8217;Dell"
                            5 => "C&#46; McDanal"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1056/NEJMc2119912"
                      "Revista" => array:5 [
                        "tituloSerie" => "N Engl J Med&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "386"
                        "paginaInicial" => "1088"
                        "paginaFinal" => "1091"
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            22 => array:3 [
              "identificador" => "bib0240"
              "etiqueta" => "23"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:1 [
                  "referenciaCompleta" => "U&#46;S&#46; Food &#38; Drug Administration&#46; FDA authorizes revisions to Evusheld dosing&#46; 2022 &#91;consultado 12 Dic 2022&#93;&#46; Disponible en&#58; <a target="_blank" href="https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fdaauthorizes-revisions-evusheld-dosing">https&#58;&#47;&#47;www&#46;fda&#46;gov&#47;drugs&#47;drug-safety-and-availability&#47;fdaauthorizes-revisions-evusheld-dosing</a>"
                ]
              ]
            ]
            23 => array:3 [
              "identificador" => "bib0245"
              "etiqueta" => "24"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Efficacy of antiviral agents against Omicron subvariants BQ&#46;1&#46;1 and XBB"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "M&#46; Imai"
                            1 => "M&#46; Ito"
                            2 => "M&#46; Kiso"
                            3 => "S&#46; Yamayoshi"
                            4 => "R&#46; Uraki"
                            5 => "S&#46; Fukushi"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1056/NEJMc2214302"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "N Engl J Med&#46;"
                        "fecha" => "2023"
                        "volumen" => "388"
                        "paginaInicial" => "89"
                        "paginaFinal" => "91"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36476720"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            24 => array:3 [
              "identificador" => "bib0250"
              "etiqueta" => "25"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Global distribution&#44; dispersal patterns&#44; and trend of several Omicron subvariants of SARS-CoV-2 across the globe"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "I&#46; Kopsidas"
                            1 => "S&#46; Karagiannidou"
                            2 => "E&#46;G&#46; Kostaki"
                            3 => "D&#46; Kousi"
                            4 => "E&#46; Douka"
                            5 => "P&#46;P&#46; Sfikakis"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.3390/tropicalmed7110373"
                      "Revista" => array:5 [
                        "tituloSerie" => "Trop Med Infect Dis&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "7"
                        "paginaInicial" => "373"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36422924"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
          ]
        ]
      ]
    ]
  ]
  "idiomaDefecto" => "es"
  "url" => "/02116995/0000004400000003/v1_202405030445/S0211699523000437/v1_202405030445/es/main.assets"
  "Apartado" => array:4 [
    "identificador" => "42448"
    "tipo" => "SECCION"
    "en" => array:2 [
      "titulo" => "Originales"
      "idiomaDefecto" => true
    ]
    "idiomaDefecto" => "en"
  ]
  "PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/02116995/0000004400000003/v1_202405030445/S0211699523000437/v1_202405030445/es/main.pdf?idApp=UINPBA000064&text.app=https://revistanefrologia.com/"
  "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0211699523000437?idApp=UINPBA000064"
]
Compartir
Información de la revista

Estadísticas

Siga este enlace para acceder al texto completo del artículo

Original breve
Tixagevimab-cilgavimab como tratamiento profiláctico preexposición frente a SARS-CoV-2 en pacientes trasplantados renales
Tixagevimab-cilgavimab as pre-exposure prophylactic treatment against SARS-CoV-2 in kidney transplantation patients
Luis Bravo González-Blasa,
Autor para correspondencia
luisbravohosp@gmail.com

Autor para correspondencia.
, Natalia Menéndez Garcíaa, María Fernández Pradab, María Gago Frailea, María Luisa Suárez Fernándeza, Natalia Ridao Canoa
a Hospital Universitario Central de Asturias, Oviedo, Asturias, España
b Hospital Vital Álvarez Buylla, Mieres, Asturias, España
Leído
3584
Veces
se ha leído el artículo
790
Total PDF
2794
Total HTML
Compartir estadísticas
 array:23 [
  "pii" => "S0211699523000437"
  "issn" => "02116995"
  "doi" => "10.1016/j.nefro.2023.03.005"
  "estado" => "S300"
  "fechaPublicacion" => "2024-05-01"
  "aid" => "1156"
  "copyright" => "Sociedad Espa&#241;ola de Nefrolog&#237;a"
  "copyrightAnyo" => "2023"
  "documento" => "article"
  "crossmark" => 1
  "subdocumento" => "fla"
  "cita" => "Nefrologia. 2024;44:396-401"
  "abierto" => array:3 [
    "ES" => true
    "ES2" => true
    "LATM" => true
  ]
  "gratuito" => true
  "lecturas" => array:1 [
    "total" => 0
  ]
  "itemSiguiente" => array:19 [
    "pii" => "S0211699523000668"
    "issn" => "02116995"
    "doi" => "10.1016/j.nefro.2023.04.005"
    "estado" => "S300"
    "fechaPublicacion" => "2024-05-01"
    "aid" => "1164"
    "copyright" => "Sociedad Espa&#241;ola de Nefrolog&#237;a"
    "documento" => "article"
    "crossmark" => 1
    "subdocumento" => "fla"
    "cita" => "Nefrologia. 2024;44:402-7"
    "abierto" => array:3 [
      "ES" => true
      "ES2" => true
      "LATM" => true
    ]
    "gratuito" => true
    "lecturas" => array:1 [
      "total" => 0
    ]
    "es" => array:13 [
      "idiomaDefecto" => true
      "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Original breve</span>"
      "titulo" => "Expresi&#243;n de C4d en glomeruloesclerosis focal y segmentaria"
      "tienePdf" => "es"
      "tieneTextoCompleto" => "es"
      "tieneResumen" => array:2 [
        0 => "es"
        1 => "en"
      ]
      "paginas" => array:1 [
        0 => array:2 [
          "paginaInicial" => "402"
          "paginaFinal" => "407"
        ]
      ]
      "titulosAlternativos" => array:1 [
        "en" => array:1 [
          "titulo" => "C4d expression in focal segmental glomerulosclerosis"
        ]
      ]
      "contieneResumen" => array:2 [
        "es" => true
        "en" => true
      ]
      "contieneTextoCompleto" => array:1 [
        "es" => true
      ]
      "contienePdf" => array:1 [
        "es" => true
      ]
      "resumenGrafico" => array:2 [
        "original" => 0
        "multimedia" => array:7 [
          "identificador" => "fig0005"
          "etiqueta" => "Figura 1"
          "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA"
          "mostrarFloat" => true
          "mostrarDisplay" => false
          "figura" => array:1 [
            0 => array:4 [
              "imagen" => "gr1.jpeg"
              "Alto" => 1051
              "Ancho" => 2508
              "Tamanyo" => 373492
            ]
          ]
          "descripcion" => array:1 [
            "es" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Tinci&#243;n de inmunoperoxidasa con anticuerpos anti-C4d en pacientes con GEFS&#46; a&#41; Positivo segmentario con intensidad moderada en el mesangio y c&#233;lulas endoteliales de los capilares glomerulares con una distribuci&#243;n granular uniforme&#46; Dep&#243;sitos no espec&#237;ficos en el citoplasma de los t&#250;bulos&#46; b&#41; Positivo segmentario con intensidad moderada en el mesangio y c&#233;lulas endoteliales de los capilares glomerulares&#44; adem&#225;s C4d sin expresi&#243;n en el endotelio de los capilares peritubulares&#46; Im&#225;genes &#215;40&#46;</p>"
          ]
        ]
      ]
      "autores" => array:1 [
        0 => array:2 [
          "autoresLista" => "Venice Ch&#225;vez Valencia, Victoriano P&#233;rez-V&#225;zquez, Anel G&#243;mez Garc&#237;a, Katya Vargas-Ortiz, Martha Arisbeth Villanueva P&#233;rez, Marisol God&#237;nez Rub&#237;, Leonardo Pazar&#237;n Villase&#241;or, Sergio Guti&#233;rrez Castellanos, Citlalli Orizaga de la Cruz"
          "autores" => array:9 [
            0 => array:2 [
              "nombre" => "Venice"
              "apellidos" => "Ch&#225;vez Valencia"
            ]
            1 => array:2 [
              "nombre" => "Victoriano"
              "apellidos" => "P&#233;rez-V&#225;zquez"
            ]
            2 => array:2 [
              "nombre" => "Anel"
              "apellidos" => "G&#243;mez Garc&#237;a"
            ]
            3 => array:2 [
              "nombre" => "Katya"
              "apellidos" => "Vargas-Ortiz"
            ]
            4 => array:2 [
              "nombre" => "Martha Arisbeth"
              "apellidos" => "Villanueva P&#233;rez"
            ]
            5 => array:2 [
              "nombre" => "Marisol"
              "apellidos" => "God&#237;nez Rub&#237;"
            ]
            6 => array:2 [
              "nombre" => "Leonardo"
              "apellidos" => "Pazar&#237;n Villase&#241;or"
            ]
            7 => array:2 [
              "nombre" => "Sergio"
              "apellidos" => "Guti&#233;rrez Castellanos"
            ]
            8 => array:2 [
              "nombre" => "Citlalli"
              "apellidos" => "Orizaga de la Cruz"
            ]
          ]
        ]
      ]
    ]
    "idiomaDefecto" => "es"
    "Traduccion" => array:1 [
      "en" => array:9 [
        "pii" => "S2013251424001196"
        "doi" => "10.1016/j.nefroe.2023.04.007"
        "estado" => "S300"
        "subdocumento" => ""
        "abierto" => array:3 [
          "ES" => true
          "ES2" => true
          "LATM" => true
        ]
        "gratuito" => true
        "lecturas" => array:1 [
          "total" => 0
        ]
        "idiomaDefecto" => "en"
        "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S2013251424001196?idApp=UINPBA000064"
      ]
    ]
    "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0211699523000668?idApp=UINPBA000064"
    "url" => "/02116995/0000004400000003/v1_202405030445/S0211699523000668/v1_202405030445/es/main.assets"
  ]
  "itemAnterior" => array:18 [
    "pii" => "S0211699523001273"
    "issn" => "02116995"
    "doi" => "10.1016/j.nefro.2023.08.002"
    "estado" => "S300"
    "fechaPublicacion" => "2024-05-01"
    "aid" => "1195"
    "copyright" => "Sociedad Espa&#241;ola de Nefrolog&#237;a"
    "documento" => "article"
    "crossmark" => 1
    "subdocumento" => "fla"
    "cita" => "Nefrologia. 2024;44:382-95"
    "abierto" => array:3 [
      "ES" => true
      "ES2" => true
      "LATM" => true
    ]
    "gratuito" => true
    "lecturas" => array:1 [
      "total" => 0
    ]
    "en" => array:13 [
      "idiomaDefecto" => true
      "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Original article</span>"
      "titulo" => "Association between <span class="elsevierStyleItalic">CYP4A11</span> and <span class="elsevierStyleItalic">EPHX2</span> genetic polymorphisms and chronic kidney disease progression in hypertensive patients"
      "tienePdf" => "en"
      "tieneTextoCompleto" => "en"
      "tieneResumen" => array:2 [
        0 => "en"
        1 => "es"
      ]
      "paginas" => array:1 [
        0 => array:2 [
          "paginaInicial" => "382"
          "paginaFinal" => "395"
        ]
      ]
      "titulosAlternativos" => array:1 [
        "es" => array:1 [
          "titulo" => "Asociaci&#243;n entre los polimorfismos gen&#233;ticos <span class="elsevierStyleItalic">CYP4A11</span> y <span class="elsevierStyleItalic">EPHX2</span> con la progresi&#243;n de la enfermedad renal cr&#243;nica en pacientes hipertensos"
        ]
      ]
      "contieneResumen" => array:2 [
        "en" => true
        "es" => true
      ]
      "contieneTextoCompleto" => array:1 [
        "en" => true
      ]
      "contienePdf" => array:1 [
        "en" => true
      ]
      "resumenGrafico" => array:2 [
        "original" => 0
        "multimedia" => array:7 [
          "identificador" => "fig0005"
          "etiqueta" => "Fig&#46; 1"
          "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA"
          "mostrarFloat" => true
          "mostrarDisplay" => false
          "figura" => array:1 [
            0 => array:4 [
              "imagen" => "gr1.jpeg"
              "Alto" => 1540
              "Ancho" => 3341
              "Tamanyo" => 395974
            ]
          ]
          "descripcion" => array:1 [
            "en" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Location and action site of 20-HETEs and EETs in the nephron &#40;left&#41; and pathways of metabolism of arachidonic acid by CYP enzymes and &#40;right&#41;&#46;</p> <p id="spar0100" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Adapted from<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0300"><span class="elsevierStyleSup">11&#44;17&#44;19</span></a>&#59; TALH&#58; thick ascending loop of Henle&#59; sEH&#58; epoxide hydrolase&#46;</p>"
          ]
        ]
      ]
      "autores" => array:1 [
        0 => array:2 [
          "autoresLista" => "Miguel A&#46; Su&#225;rez-Santisteban, Gracia Santos-D&#237;az, Vanesa Garc&#237;a-Bernalt, Ana M&#46; P&#233;rez-Pico, Esther Mingorance, Raquel Mayordomo, Pedro Dorado"
          "autores" => array:7 [
            0 => array:2 [
              "nombre" => "Miguel A&#46;"
              "apellidos" => "Su&#225;rez-Santisteban"
            ]
            1 => array:2 [
              "nombre" => "Gracia"
              "apellidos" => "Santos-D&#237;az"
            ]
            2 => array:2 [
              "nombre" => "Vanesa"
              "apellidos" => "Garc&#237;a-Bernalt"
            ]
            3 => array:2 [
              "nombre" => "Ana M&#46;"
              "apellidos" => "P&#233;rez-Pico"
            ]
            4 => array:2 [
              "nombre" => "Esther"
              "apellidos" => "Mingorance"
            ]
            5 => array:2 [
              "nombre" => "Raquel"
              "apellidos" => "Mayordomo"
            ]
            6 => array:2 [
              "nombre" => "Pedro"
              "apellidos" => "Dorado"
            ]
          ]
        ]
      ]
    ]
    "idiomaDefecto" => "en"
    "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0211699523001273?idApp=UINPBA000064"
    "url" => "/02116995/0000004400000003/v1_202405030445/S0211699523001273/v1_202405030445/en/main.assets"
  ]
  "es" => array:19 [
    "idiomaDefecto" => true
    "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Original breve</span>"
    "titulo" => "Tixagevimab-cilgavimab como tratamiento profil&#225;ctico preexposici&#243;n frente a SARS-CoV-2 en pacientes trasplantados renales"
    "tieneTextoCompleto" => true
    "paginas" => array:1 [
      0 => array:2 [
        "paginaInicial" => "396"
        "paginaFinal" => "401"
      ]
    ]
    "autores" => array:1 [
      0 => array:4 [
        "autoresLista" => "Luis Bravo Gonz&#225;lez-Blas, Natalia Men&#233;ndez Garc&#237;a, Mar&#237;a Fern&#225;ndez Prada, Mar&#237;a Gago Fraile, Mar&#237;a Luisa Su&#225;rez Fern&#225;ndez, Natalia Ridao Cano"
        "autores" => array:6 [
          0 => array:4 [
            "nombre" => "Luis"
            "apellidos" => "Bravo Gonz&#225;lez-Blas"
            "email" => array:1 [
              0 => "luisbravohosp@gmail.com"
            ]
            "referencia" => array:2 [
              0 => array:2 [
                "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>"
                "identificador" => "aff0005"
              ]
              1 => array:2 [
                "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">&#42;</span>"
                "identificador" => "cor0005"
              ]
            ]
          ]
          1 => array:3 [
            "nombre" => "Natalia"
            "apellidos" => "Men&#233;ndez Garc&#237;a"
            "referencia" => array:1 [
              0 => array:2 [
                "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>"
                "identificador" => "aff0005"
              ]
            ]
          ]
          2 => array:3 [
            "nombre" => "Mar&#237;a"
            "apellidos" => "Fern&#225;ndez Prada"
            "referencia" => array:1 [
              0 => array:2 [
                "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>"
                "identificador" => "aff0010"
              ]
            ]
          ]
          3 => array:3 [
            "nombre" => "Mar&#237;a"
            "apellidos" => "Gago Fraile"
            "referencia" => array:1 [
              0 => array:2 [
                "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>"
                "identificador" => "aff0005"
              ]
            ]
          ]
          4 => array:3 [
            "nombre" => "Mar&#237;a Luisa"
            "apellidos" => "Su&#225;rez Fern&#225;ndez"
            "referencia" => array:1 [
              0 => array:2 [
                "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>"
                "identificador" => "aff0005"
              ]
            ]
          ]
          5 => array:3 [
            "nombre" => "Natalia"
            "apellidos" => "Ridao Cano"
            "referencia" => array:1 [
              0 => array:2 [
                "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>"
                "identificador" => "aff0005"
              ]
            ]
          ]
        ]
        "afiliaciones" => array:2 [
          0 => array:3 [
            "entidad" => "Hospital Universitario Central de Asturias&#44; Oviedo&#44; Asturias&#44; Espa&#241;a"
            "etiqueta" => "a"
            "identificador" => "aff0005"
          ]
          1 => array:3 [
            "entidad" => "Hospital Vital &#193;lvarez Buylla&#44; Mieres&#44; Asturias&#44; Espa&#241;a"
            "etiqueta" => "b"
            "identificador" => "aff0010"
          ]
        ]
        "correspondencia" => array:1 [
          0 => array:3 [
            "identificador" => "cor0005"
            "etiqueta" => "&#8270;"
            "correspondencia" => "Autor para correspondencia&#46;"
          ]
        ]
      ]
    ]
    "titulosAlternativos" => array:1 [
      "en" => array:1 [
        "titulo" => "Tixagevimab-cilgavimab as pre-exposure prophylactic treatment against SARS-CoV-2 in kidney transplantation patients"
      ]
    ]
    "resumenGrafico" => array:2 [
      "original" => 0
      "multimedia" => array:7 [
        "identificador" => "fig1"
        "etiqueta" => "Figura 1"
        "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA"
        "mostrarFloat" => true
        "mostrarDisplay" => false
        "figura" => array:1 [
          0 => array:4 [
            "imagen" => "gr1.jpeg"
            "Alto" => 1376
            "Ancho" => 1675
            "Tamanyo" => 67272
          ]
        ]
        "descripcion" => array:1 [
          "es" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Supervivencia libre de infecci&#243;n por SARS-CoV-2&#46;</p>"
        ]
      ]
    ]
    "textoCompleto" => "<span class="elsevierStyleSections"><span id="sec0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0065">Introducci&#243;n</span><p id="par0005" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La pandemia de la enfermedad por coronavirus 2019 &#40;COVID-19&#41; ha afectado a m&#225;s de 600 millones de personas&#44; con m&#225;s de 6 millones de muertes en todo el mundo<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0130"><span class="elsevierStyleSup">1&#44;2</span></a>&#46;</p><p id="par0010" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La inmunizaci&#243;n activa &#40;vacunaci&#243;n&#41; induce una memoria inmunitaria espec&#237;fica que es capaz de disminuir el riesgo de cuadros infecciosos m&#225;s graves tras la exposici&#243;n al coronavirus de tipo 2 causante del s&#237;ndrome respiratorio agudo grave &#40;SARS-CoV-2&#41;&#46; La respuesta inmune puede estar comprometida en pacientes con trasplante de &#243;rgano s&#243;lido&#44; ya que requieren tratamiento inmunosupresor de mantenimiento y presentan una mayor susceptibilidad a padecer infecciones<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0140"><span class="elsevierStyleSup">3</span></a>&#46;</p><p id="par0015" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se ha documentado que tras la administraci&#243;n de vacunas de ARN mensajero &#40;ARNm&#41; o de vectores virales del SARS-CoV-2 un porcentaje significativo de los receptores de trasplante no desarrolla una respuesta inmune efectiva<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0145"><span class="elsevierStyleSup">4&#44;5</span></a>&#46; Seg&#250;n el metaan&#225;lisis publicado por Li et al&#46;&#44; a pesar de producirse la seroconversi&#243;n en pr&#225;cticamente la totalidad de la poblaci&#243;n general tras 2 dosis de la vacuna&#44; esta solo tuvo lugar en la mitad de los pacientes inmunodeprimidos<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0155"><span class="elsevierStyleSup">6</span></a>&#46; La ausencia de una respuesta inmune adecuada podr&#237;a estar en relaci&#243;n con un mayor riesgo de infecci&#243;n sintom&#225;tica&#44; hospitalizaci&#243;n y muerte con respecto a la poblaci&#243;n general<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0160"><span class="elsevierStyleSup">7&#8211;10</span></a>&#46;</p><p id="par0020" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Ante esta situaci&#243;n&#44; en marzo de 2022 la Agencia Europea del Medicamento aprob&#243; el uso de tixagevimab-cilgavimab para la profilaxis de COVID-19 previa a la exposici&#243;n al virus en pacientes mayores de 12 a&#241;os<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0180"><span class="elsevierStyleSup">11</span></a>&#46;</p><p id="par0025" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Tixagevimab-cilgavimab son 2 anticuerpos monoclonales tipo inmunoglobulina G &#40;IgG1&#41; humanos recombinantes&#44; con sustituciones de amino&#225;cidos en la regi&#243;n constante para prolongar la semivida del anticuerpo&#46; Por su mecanismo de acci&#243;n pueden unirse simult&#225;neamente a regiones no superpuestas del dominio de uni&#243;n al receptor <span class="elsevierStyleItalic">&#40;receptor binding domain</span>&#41; de la glucoprote&#237;na de la esp&#237;cula viral <span class="elsevierStyleItalic">&#40;spike&#41;</span> del SARS-CoV-2&#44; impidiendo su interacci&#243;n con el receptor humano de la enzima convertidora de angiotensina 2&#44; lo que resulta en un bloqueo de la entrada del virus al organismo<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0185"><span class="elsevierStyleSup">12</span></a>&#46;</p><p id="par0030" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El estudio PROVENT&#44; realizado en una selecci&#243;n de pacientes no vacunados y con alto grado de comorbilidades&#44; demostr&#243; una reducci&#243;n del 76&#44;7&#37; en la incidencia de infecci&#243;n sintom&#225;tica por SARS-CoV-2 con respecto al grupo control&#46; No obstante&#44; la poblaci&#243;n que recib&#237;a un tratamiento inmunosupresor durante el estudio estaba escasamente representada&#44; suponiendo tan solo un 3&#44;3&#37; de los participantes<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0190"><span class="elsevierStyleSup">13</span></a>&#46;</p><p id="par0035" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Young-Xu et al&#46; publicaron un estudio con pacientes inmunodeprimidos que hab&#237;an recibido 2 o 3 dosis de la vacuna&#46; Documentaron que aquellos que recibieron el f&#225;rmaco presentaron tasas m&#225;s bajas de infecci&#243;n&#44; hospitalizaci&#243;n y mortalidad en comparaci&#243;n con los que recibieron placebo<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0195"><span class="elsevierStyleSup">14</span></a>&#46;</p><p id="par0040" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El estudio que presentamos a continuaci&#243;n describe nuestra experiencia tras administrar tixagevimab-cilgavimab como tratamiento profil&#225;ctico frente a COVID-19 a 55 pacientes trasplantados renales&#46;</p></span><span id="sec0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0070">Material y m&#233;todos</span><span id="sec0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0075">Tipo de estudio</span><p id="par0045" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Estudio de car&#225;cter prospectivo de una cohorte de pacientes receptores de trasplante renal a los que se propuso la administraci&#243;n de una &#250;nica dosis intramuscular de 150<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg de tixagevimab y 150<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg de cilgavimab entre el 1 de mayo y el 30 de septiembre de 2022&#46; De los 58 pacientes candidatos a recibir el f&#225;rmaco&#44; 55 dieron su consentimiento para administrarles el tratamiento y fueron incluidos en el estudio&#46; Todos los pacientes dieron su consentimiento para la recopilaci&#243;n de datos y an&#225;lisis de resultados&#46;</p></span><span id="sec0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0080">Criterios de inclusi&#243;n&#47;exclusi&#243;n</span><p id="par0050" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Todos los pacientes hab&#237;an sido vacunados previamente con 4 dosis de la vacuna y presentaban t&#237;tulos de anticuerpos IgG frente a SARS-CoV-2 indetectables o en concentraciones insuficientes como para considerar satisfactoria la respuesta inmunitaria&#44; es decir&#44; inferiores a 260 <span class="elsevierStyleItalic">binding antibody units</span> &#40;BAU&#41;&#47;mL&#46; No se administr&#243; el f&#225;rmaco a pacientes que tuvieran historia previa de infecci&#243;n por SARS-CoV-2&#44; independientemente del tiempo transcurrido desde el episodio&#44; ni tampoco a aquellos que presentaban infecci&#243;n activa&#46;</p></span><span id="sec0025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0085">Variables a estudio</span><p id="par0055" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se registraron variables cl&#237;nicas &#40;antropom&#233;tricas&#44; comorbilidades&#44; tratamiento inmunosupresor&#44; etc&#46;&#41; y anal&#237;ticas &#40;funci&#243;n renal&#44; pruebas de funci&#243;n hep&#225;tica&#44; anticuerpos frente a SARS-CoV-2&#44; etc&#46;&#41;&#46; El filtrado glomerular &#40;FG&#41; se estim&#243; mediante la ecuaci&#243;n de la <span class="elsevierStyleItalic">Chronic Kidney Disease Epidemiology Collaboration</span>&#46; Se defini&#243; como deterioro significativo de la funci&#243;n renal la presencia de un descenso del FG mayor a un 25&#37; con respecto a su valor basal y&#47;o que motivase la realizaci&#243;n de una biopsia renal&#46;</p></span><span id="sec0030" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0090">Determinaci&#243;n serol&#243;gica</span><p id="par0060" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Tres meses despu&#233;s de administrar el f&#225;rmaco&#44; se llev&#243; a cabo otra determinaci&#243;n del t&#237;tulo de anticuerpos IgG contra la prote&#237;na de la esp&#237;cula de membrana del virus SARS-CoV-2 &#40;Ig S1&#41; mediante el ensayo comercial LIAISON&#174; SARS-CoV-2 TrimericS IgG&#46;</p></span><span id="sec0035" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0095">Seguimiento de reacciones adversas tras la administraci&#243;n del f&#225;rmaco</span><p id="par0065" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los pacientes permanecieron en la consulta m&#233;dica durante al menos 15<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>min tras la administraci&#243;n del f&#225;rmaco para monitorizar reacciones adversas inmediatas&#46; Se realiz&#243; seguimiento telef&#243;nico los d&#237;as posteriores para detectar posibles efectos secundarios&#46;</p></span></span><span id="sec0040" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0100">Resultados</span><p id="par0070" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Previamente a la administraci&#243;n del f&#225;rmaco todos los pacientes hab&#237;an recibido una pauta de vacunaci&#243;n con 4 dosis y en la pr&#225;ctica totalidad de los casos se emplearon vacunas de ARNm en la &#250;ltima dosis &#40;un 67&#44;3&#37; vacuna BNT162b2 y un 30&#44;9&#37; mRNA-1273&#41;&#46; Solo un paciente fue vacunado por cuarta vez con la vacuna AZD1222&#46;</p><p id="par0075" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Tras la vacunaci&#243;n&#44; un 61&#44;8&#37; de la muestra no presentaba anticuerpos detectables&#44; mientras que el 38&#44;2&#37; restante presentaba t&#237;tulos inferiores a 260 BAU&#47;mL&#44; por lo que se consideraba una respuesta inmunol&#243;gica insuficiente&#46;</p><p id="par0080" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La media de edad fue de 67&#44;8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>&#177;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>10 a&#241;os y un 51&#37; eran mujeres&#46; Nuestros pacientes presentaban una alta prevalencia de ciertas comorbilidades&#44; entre las que se incluyeron la hipertensi&#243;n arterial &#40;96&#44;4&#37;&#41;&#44; la diabetes mellitus &#40;47&#44;3&#37;&#41;&#44; la enfermedad pulmonar obstructiva cr&#243;nica &#40;20&#37;&#41;&#44; la cardiopat&#237;a isqu&#233;mica o insuficiencia card&#237;aca &#40;10&#37;&#41; y la obesidad &#40;38&#37;&#41;&#44; definida como un &#237;ndice de masa corporal<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>&#62;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>30<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>kg&#47;m<span class="elsevierStyleSup">2</span>&#46; El FG basal medio fue de 38&#44;7<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>&#177;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>17&#44;8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mL&#47;min y aproximadamente un 40&#37; de los pacientes presentaba un FG inferior o igual a 30<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mL&#47;min en el momento de la administraci&#243;n del f&#225;rmaco&#46; No se detect&#243; en ning&#250;n paciente un deterioro de la funci&#243;n renal significativo durante el seguimiento&#46;</p><p id="par0085" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La mediana de meses transcurridos desde el trasplante hasta la administraci&#243;n del f&#225;rmaco fue de 90 meses&#46; Con respecto al tratamiento inmunosupresor&#44; la mayor&#237;a de los pacientes segu&#237;a un esquema de tacrolimus&#44; micofenolato mofetilo y prednisona &#40;89&#44;1&#37;&#41;&#44; un 10&#37; recib&#237;a tratamiento con inhibidores de la enzima mTOR y un 9&#44;1&#37; con ciclosporina&#46; Solo uno de los pacientes era receptor de trasplante renal de donante vivo &#40;<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0005">tabla 1</a>&#41;&#46; Ninguno de los sujetos hab&#237;a presentado episodios de rechazo agudo del injerto los 6 meses previos a la administraci&#243;n&#46; Tres meses antes de su inclusi&#243;n en el estudio&#44; una paciente hab&#237;a sido diagnosticada de rechazo humoral cr&#243;nico activo y hab&#237;a recibido tratamiento con tocilizumab&#44; suspendido 2 meses antes del inicio del estudio por complicaciones infecciosas graves&#46;</p><elsevierMultimedia ident="tbl0005"></elsevierMultimedia><p id="par0090" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La mediana de d&#237;as transcurridos desde la inoculaci&#243;n de la &#250;ltima dosis de la vacuna hasta que los pacientes recibieron el tratamiento con tixagevimab-cilgavimab fue de 83 d&#237;as&#46; La media de seguimiento fue de 143&#44;9<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>&#177;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>31&#44;3 d&#237;as&#46;</p><p id="par0095" class="elsevierStylePara elsevierViewall">No se documentaron reacciones de hipersensibilidad tras la administraci&#243;n del f&#225;rmaco ni efectos adversos graves inmediatos&#46; Durante las primeras 48<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h de seguimiento&#44; un paciente refiri&#243; mialgias en la zona de inyecci&#243;n y otro paciente present&#243; parestesias en la pierna derecha&#46; Ambos s&#237;ntomas cedieron espont&#225;neamente en los d&#237;as posteriores&#46; Otro paciente present&#243; diarrea autolimitada 2 d&#237;as despu&#233;s de suministrarse el tratamiento&#46;</p><p id="par0100" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Cinco d&#237;as despu&#233;s de la administraci&#243;n de tixagevimab-cilgavimab&#44; un paciente precis&#243; de ingreso hospitalario por infecci&#243;n respiratoria por <span class="elsevierStyleItalic">Pneumocystis jirovecii</span> e insuficiencia respiratoria y card&#237;aca&#46; Se trataba de un paciente diagnosticado previamente de miocardiopat&#237;a hipertr&#243;fica e insuficiencia card&#237;aca con fracci&#243;n de eyecci&#243;n preservada&#44; que hab&#237;a ingresado en varias ocasiones por este motivo y en el que sospechamos que la infecci&#243;n y el compromiso respiratorio fueron los desencadenantes del cuadro&#44; considerando poco probable que se tratase de una reacci&#243;n adversa al f&#225;rmaco&#46;</p><p id="par0105" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Otra paciente present&#243; elevaci&#243;n de las pruebas de funci&#243;n hep&#225;tica 3 veces por encima del l&#237;mite considerado normal&#44; 2 meses despu&#233;s de haber recibido el f&#225;rmaco y sin presentar ning&#250;n s&#237;ntoma espec&#237;fico ni haber realizado modificaciones en la medicaci&#243;n habitual&#46; La alteraci&#243;n anal&#237;tica se resolvi&#243; en el control realizado un mes despu&#233;s sin llevar a cabo ning&#250;n tipo de intervenci&#243;n m&#233;dica&#46;</p><p id="par0110" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La determinaci&#243;n de anticuerpos IgG S1 al tercer mes de la administraci&#243;n del f&#225;rmaco pudo realizarse en 45 de los 55 pacientes &#40;81&#44;8&#37;&#41;&#44; presentando todos ellos t&#237;tulos de anticuerpos considerados positivos &#40;&#62;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>260 BAU&#47;mL&#41; y siendo la media de 1&#46;646&#44;6<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>&#177;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>485 BAU&#47;mL&#46;</p><p id="par0115" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Durante el seguimiento&#44; 7 pacientes &#40;12&#44;7&#37;&#41; fueron diagnosticados de infecci&#243;n por SARS-CoV-2 &#40;<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig1">fig&#46; 1</a>&#41;&#44; 5 de ellos mediante la realizaci&#243;n de test de ant&#237;geno de uso comercial aprobado&#44; mientras que los 2 restantes fueron diagnosticados mediante la t&#233;cnica de reacci&#243;n en cadena de la polimerasa de muestras de exudado nasofar&#237;ngeo&#46; Solo se identific&#243; la variante del virus de estos &#250;ltimos&#44; detect&#225;ndose en ambos casos la cepa &#211;micron BA&#46;5&#46; La mediana del tiempo transcurrido desde que hab&#237;an recibido el f&#225;rmaco hasta que fueron diagnosticados fue de 24 d&#237;as&#46; Uno de esos pacientes precis&#243; ingreso hospitalario y falleci&#243; por complicaciones derivadas de la COVID-19 y sospecha de sobreinfecci&#243;n bacteriana &#40;<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0010">tabla 2</a>&#41;&#46; Se trataba de un hombre de 88 a&#241;os&#44; sin enfermedad pulmonar conocida previa&#44; trasplantado renal y card&#237;aco de largo tiempo de evoluci&#243;n y con disfunci&#243;n cr&#243;nica de ambos injertos&#46;</p><elsevierMultimedia ident="fig1"></elsevierMultimedia><elsevierMultimedia ident="tbl0010"></elsevierMultimedia></span><span id="sec0045" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0105">Discusi&#243;n</span><p id="par0120" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Presentamos una serie de 55 pacientes receptores de trasplante renal&#44; que presentaban t&#237;tulos indetectables o insuficientes de IgG S1 tras recibir 4 dosis de la vacuna y que recibieron profilaxis preexposici&#243;n con tixagevimab-cilgavimab&#46;</p><p id="par0125" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La mayor&#237;a de los pacientes presentaba varias comorbilidades&#44; siendo las m&#225;s prevalentes la hipertensi&#243;n arterial y la diabetes mellitus&#44; que supon&#237;an una situaci&#243;n de riesgo a&#241;adido a la condici&#243;n de inmunosupresi&#243;n&#46;</p><p id="par0130" class="elsevierStylePara elsevierViewall">No se objetivaron reacciones adversas graves e inmediatas tras la administraci&#243;n del f&#225;rmaco&#44; ni deterioro significativo de la funci&#243;n del injerto en controles posteriores&#46;</p><p id="par0135" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Durante el seguimiento solamente se detect&#243; un episodio de insuficiencia card&#237;aca grave que requiri&#243; ingreso hospitalario&#44; aunque consideramos baja la probabilidad de que pudiera deberse a un efecto adverso del tratamiento&#46; En el estudio PROVENT se report&#243; una mayor incidencia de efectos adversos cardiovasculares&#44; incluyendo el infarto de miocardio y la insuficiencia card&#237;aca&#44; en el grupo del f&#225;rmaco con respecto al grupo placebo &#40;0&#44;6 vs&#46; 0&#44;2&#37;&#41;&#44; si bien todos estos pacientes presentaban factores de riesgo cardiovascular y&#47;o historia de cardiopat&#237;a previa<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0190"><span class="elsevierStyleSup">13</span></a>&#46; Otros estudios m&#225;s recientes&#44; sin embargo&#44; no han encontrado una mayor incidencia de eventos adversos graves en comparaci&#243;n con la administraci&#243;n de placebo&#44; como en el estudio ACTIV-3-TICO&#44; en el que se emplearon dosis de 300<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg de tixagevimab y 300<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg de cilgavimab para el tratamiento de COVID-19 en pacientes hospitalizados<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0200"><span class="elsevierStyleSup">15</span></a>&#46;</p><p id="par0140" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En los controles anal&#237;ticos posteriores a la administraci&#243;n del f&#225;rmaco solamente detectamos en una paciente alteraciones de las pruebas de funci&#243;n hep&#225;tica&#46; En el estudio PROVENT se incluyeron 149 pacientes diagnosticados de hepatopat&#237;a cr&#243;nica&#44; y tras una media de 6 meses de seguimiento&#44; se reportaron trastornos hepatobiliares en un 0&#44;2&#37; de los pacientes del grupo experimental y un 0&#44;3&#37; de los pacientes del grupo control<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0190"><span class="elsevierStyleSup">13</span></a>&#46; Por otro lado&#44; en un estudio sobre el uso de tixagevimab-cilgavimab en pacientes trasplantados de &#243;rgano s&#243;lido&#44; de los cuales 17 eran receptores de trasplante hep&#225;tico&#44; no se objetivaron alteraciones de la funci&#243;n hep&#225;tica tras la administraci&#243;n<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0205"><span class="elsevierStyleSup">16</span></a>&#46;</p><p id="par0145" class="elsevierStylePara elsevierViewall">De los 7 pacientes diagnosticados de infecci&#243;n por SARS-CoV-2&#44; uno de ellos precis&#243; ingreso hospitalario y falleci&#243; 5 d&#237;as despu&#233;s&#46; En nuestro estudio&#44; todas las infecciones se produjeron durante la onda epid&#233;mica en la que predominaba la variante &#211;micron en Espa&#241;a&#44; pero solo se identificaron las subvariantes en 2 pacientes&#44; que fueron BA&#46;4 y BA&#46;5&#46;</p><p id="par0150" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En estudios realizados tras la administraci&#243;n de la cuarta vacuna&#44; aunque un porcentaje de pacientes trasplantados de &#243;rgano s&#243;lido present&#243; un aumento significativo del t&#237;tulo de anticuerpos&#44; la capacidad de neutralizaci&#243;n de los mismos fue muy limitada para hacer frente a la variante &#211;micron en comparaci&#243;n con la variante original y la variante Delta<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0210"><span class="elsevierStyleSup">17</span></a>&#46; Esta variante presenta al menos 33 mutaciones en la prote&#237;na de la esp&#237;cula&#44; incluyendo 15 en el dominio de uni&#243;n al receptor frente al que van dirigidos la mayor&#237;a de los tratamientos monoclonales disponibles<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0215"><span class="elsevierStyleSup">18</span></a>&#46; Estas mutaciones pueden incrementar la evasi&#243;n del virus a los diferentes f&#225;rmacos disponibles<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0220"><span class="elsevierStyleSup">19</span></a>&#46;</p><p id="par0155" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Al analizar la sensibilidad de las subvariantes de &#211;micron a diferentes anticuerpos monoclonales empleados en la profilaxis preexposici&#243;n&#44; se ha objetivado que mientras tixagevimab no parece tener actividad frente a &#211;micron BA&#46;2&#44; cilgavimab tiene una mayor actividad frente a BA&#46;2 que a BA&#46;1<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0225"><span class="elsevierStyleSup">20</span></a>&#46; En un estudio realizado con el suero de 29 pacientes inmunocomprometidos al transcurrir un mes desde la administraci&#243;n de tixagevimab y cilgavimab&#44; se detect&#243; capacidad neutralizadora frente a BA&#46;1 y BA&#46;2 en el suero de 19 pacientes<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0230"><span class="elsevierStyleSup">21</span></a>&#46; As&#237; pues&#44; estudios <span class="elsevierStyleItalic">in vitro</span> realizados con suero de pacientes voluntarios vacunados estiman que se precisar&#237;an t&#237;tulos de 10 a 20 veces m&#225;s altos para neutralizar la variante &#211;micron con respecto a variantes previas<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0235"><span class="elsevierStyleSup">22</span></a>&#46; Por este motivo&#44; la <span class="elsevierStyleItalic">Food and Drug Administration</span> aprob&#243; en Estados Unidos en febrero de 2022 el uso de dosis de 300<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg de tixagevimab y 300<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg de cilgavimab para la profilaxis preexposici&#243;n en pacientes inmunocomprometidos<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0240"><span class="elsevierStyleSup">23</span></a>&#46; En diciembre de 2022 la Comisi&#243;n de Salud P&#250;blica actualiz&#243; la posolog&#237;a del f&#225;rmaco de igual manera en Espa&#241;a&#46;</p><p id="par0160" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Sin embargo&#44; a partir de octubre de 2022 la mayor&#237;a de las cepas de &#211;micron detectadas en nuestro medio pertenecen a BA&#46;5&#46; Aun as&#237;&#44; la incidencia de BQ&#46;1&#46;1 &#40;una subvariante de BA&#46;5&#41; y XBB &#40;una subvariante de BA&#46;2&#41; est&#225; en aumento&#46; Estas &#250;ltimas&#44; a diferencia de variantes previas&#44; incluyen mutaciones adicionales en el dominio de uni&#243;n al receptor de la prote&#237;na de la esp&#237;cula que podr&#237;an aumentar su capacidad de evasi&#243;n inmunol&#243;gica y reducir la eficacia del f&#225;rmaco<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0245"><span class="elsevierStyleSup">24</span></a>&#46;</p><p id="par0165" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Aunque desde el segundo trimestre de 2022 hemos experimentado en nuestro centro una menor incidencia de formas graves de COVID-19&#44; ingresos hospitalarios y fallecimientos&#44; no podemos determinar en el momento actual el impacto cl&#237;nico de tixagevimab-cilgavimab en este resultado&#44; teniendo en cuenta la presencia de otras variables epidemiol&#243;gicas&#44; como el refuerzo vacunal y la aparici&#243;n de nuevas subvariantes de &#211;micron con respecto al a&#241;o anterior<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0250"><span class="elsevierStyleSup">25</span></a>&#46; Creemos necesario continuar la realizaci&#243;n de estudios controlados en esta poblaci&#243;n de pacientes para valorar la eficacia de tixagevimab-cilgavimab en la reducci&#243;n de la tasa de hospitalizaci&#243;n y mortalidad&#44; as&#237; como valorar su utilidad en las nuevas y futuras variantes del virus&#46;</p></span><span id="sec0050" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0110">Conclusiones</span><p id="par0170" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En nuestra experiencia&#44; el tratamiento profil&#225;ctico con los anticuerpos monoclonales tixagevimab-cilgavimab consigui&#243; alcanzar niveles superiores a 260 BAU&#47;mL en todos los pacientes&#44; cumpliendo con un perfil de seguridad aceptable&#44; sin eventos adversos significativos o irreversibles&#46;</p></span><span id="sec0055" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0115">Financiaci&#243;n</span><p id="par0175" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La realizaci&#243;n del presente trabajo no ha contado con fuentes de financiaci&#243;n provenientes de entidades p&#250;blicas ni privadas&#44; de investigaci&#243;n ni fundaciones&#46;</p></span><span id="sec0060" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0120">Conflicto de intereses</span><p id="par0180" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los autores declaran no tener ning&#250;n conflicto de intereses&#46;</p></span></span>"
    "textoCompletoSecciones" => array:1 [
      "secciones" => array:12 [
        0 => array:3 [
          "identificador" => "xres2138451"
          "titulo" => "Resumen"
          "secciones" => array:4 [
            0 => array:2 [
              "identificador" => "abst0005"
              "titulo" => "Introducci&#243;n"
            ]
            1 => array:2 [
              "identificador" => "abst0010"
              "titulo" => "Material y m&#233;todos"
            ]
            2 => array:2 [
              "identificador" => "abst0015"
              "titulo" => "Resultados"
            ]
            3 => array:2 [
              "identificador" => "abst0020"
              "titulo" => "Conclusiones"
            ]
          ]
        ]
        1 => array:2 [
          "identificador" => "xpalclavsec1815658"
          "titulo" => "Palabras clave"
        ]
        2 => array:3 [
          "identificador" => "xres2138450"
          "titulo" => "Abstract"
          "secciones" => array:4 [
            0 => array:2 [
              "identificador" => "abst0025"
              "titulo" => "Introduction"
            ]
            1 => array:2 [
              "identificador" => "abst0030"
              "titulo" => "Material and methods"
            ]
            2 => array:2 [
              "identificador" => "abst0035"
              "titulo" => "Results"
            ]
            3 => array:2 [
              "identificador" => "abst0040"
              "titulo" => "Conclusions"
            ]
          ]
        ]
        3 => array:2 [
          "identificador" => "xpalclavsec1815659"
          "titulo" => "Keywords"
        ]
        4 => array:2 [
          "identificador" => "sec0005"
          "titulo" => "Introducci&#243;n"
        ]
        5 => array:3 [
          "identificador" => "sec0010"
          "titulo" => "Material y m&#233;todos"
          "secciones" => array:5 [
            0 => array:2 [
              "identificador" => "sec0015"
              "titulo" => "Tipo de estudio"
            ]
            1 => array:2 [
              "identificador" => "sec0020"
              "titulo" => "Criterios de inclusi&#243;n&#47;exclusi&#243;n"
            ]
            2 => array:2 [
              "identificador" => "sec0025"
              "titulo" => "Variables a estudio"
            ]
            3 => array:2 [
              "identificador" => "sec0030"
              "titulo" => "Determinaci&#243;n serol&#243;gica"
            ]
            4 => array:2 [
              "identificador" => "sec0035"
              "titulo" => "Seguimiento de reacciones adversas tras la administraci&#243;n del f&#225;rmaco"
            ]
          ]
        ]
        6 => array:2 [
          "identificador" => "sec0040"
          "titulo" => "Resultados"
        ]
        7 => array:2 [
          "identificador" => "sec0045"
          "titulo" => "Discusi&#243;n"
        ]
        8 => array:2 [
          "identificador" => "sec0050"
          "titulo" => "Conclusiones"
        ]
        9 => array:2 [
          "identificador" => "sec0055"
          "titulo" => "Financiaci&#243;n"
        ]
        10 => array:2 [
          "identificador" => "sec0060"
          "titulo" => "Conflicto de intereses"
        ]
        11 => array:1 [
          "titulo" => "Bibliograf&#237;a"
        ]
      ]
    ]
    "pdfFichero" => "main.pdf"
    "tienePdf" => true
    "fechaRecibido" => "2022-12-06"
    "fechaAceptado" => "2023-03-19"
    "PalabrasClave" => array:2 [
      "es" => array:1 [
        0 => array:4 [
          "clase" => "keyword"
          "titulo" => "Palabras clave"
          "identificador" => "xpalclavsec1815658"
          "palabras" => array:7 [
            0 => "Trasplante renal"
            1 => "COVID 19"
            2 => "SARS-CoV-2"
            3 => "Seroconversi&#243;n"
            4 => "Vacunaci&#243;n"
            5 => "Tixagevimab"
            6 => "Cilgavimab"
          ]
        ]
      ]
      "en" => array:1 [
        0 => array:4 [
          "clase" => "keyword"
          "titulo" => "Keywords"
          "identificador" => "xpalclavsec1815659"
          "palabras" => array:7 [
            0 => "Kidney transplant"
            1 => "COVID-19"
            2 => "SARS-CoV-2"
            3 => "Seroconversion"
            4 => "Vaccination"
            5 => "Tixagevimab"
            6 => "Cilgavimab"
          ]
        ]
      ]
    ]
    "tieneResumen" => true
    "resumen" => array:2 [
      "es" => array:3 [
        "titulo" => "Resumen"
        "resumen" => "<span id="abst0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0010">Introducci&#243;n</span><p id="spar0005" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Se ha documentado que tras la administraci&#243;n de vacunas de ARNm o de vectores virales del SARS-CoV-2 un porcentaje significativo de los receptores de trasplante no desarrolla una respuesta inmune efectiva&#46; Ante esta situaci&#243;n&#44; en marzo de 2022 la Agencia Europea del Medicamento aprob&#243; el uso de tixagevimab-cilgavimab para la profilaxis de COVID-19 previa a la exposici&#243;n al virus en pacientes inmunocomprometidos&#46; El estudio que presentamos a continuaci&#243;n describe nuestra experiencia tras administrar tixagevimab-cilgavimab como tratamiento profil&#225;ctico en pacientes trasplantados renales&#46;</p></span> <span id="abst0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0015">Material y m&#233;todos</span><p id="spar0010" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Se trata de un estudio prospectivo de una cohorte de receptores de trasplante renal&#44; en el que se incluyeron un total de 55 pacientes que presentaban t&#237;tulos de anticuerpos IgG insuficientes &#40;&#60;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>260 BAU&#47;mL&#41; tras la administraci&#243;n de 4 dosis de la vacuna&#46; A estos pacientes se les administr&#243; una &#250;nica dosis de 150<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg de tixagevimab y 150<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg de cilgavimab entre mayo y septiembre de 2022&#46;</p></span> <span id="abst0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0020">Resultados</span><p id="spar0015" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">No se observaron reacciones adversas graves e inmediatas tras la administraci&#243;n del f&#225;rmaco ni deterioro de funci&#243;n renal significativo durante el seguimiento&#46; La totalidad de los pacientes a los que se realiz&#243; una nueva determinaci&#243;n de anticuerpos IgG a los 3 meses de la administraci&#243;n del f&#225;rmaco presentaba t&#237;tulos positivos &#40;&#62;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>260 BAU&#47;mL&#41;&#46; De los 7 pacientes diagnosticados de infecci&#243;n por SARS-CoV-2&#44; uno de ellos precis&#243; ingreso hospitalario y falleci&#243; tras 5 d&#237;as de ingreso con sospecha de neumon&#237;a con sobreinfecci&#243;n bacteriana&#46;</p></span> <span id="abst0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0025">Conclusiones</span><p id="spar0020" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">En nuestra experiencia&#44; el tratamiento profil&#225;ctico con los anticuerpos monoclonales tixagevimab-cilgavimab consigui&#243; alcanzar niveles de anticuerpos superiores a 260 BAU&#47;mL en todos los pacientes&#44; cumpliendo con un perfil de seguridad aceptable&#44; sin eventos adversos significativos o irreversibles&#46;</p></span>"
        "secciones" => array:4 [
          0 => array:2 [
            "identificador" => "abst0005"
            "titulo" => "Introducci&#243;n"
          ]
          1 => array:2 [
            "identificador" => "abst0010"
            "titulo" => "Material y m&#233;todos"
          ]
          2 => array:2 [
            "identificador" => "abst0015"
            "titulo" => "Resultados"
          ]
          3 => array:2 [
            "identificador" => "abst0020"
            "titulo" => "Conclusiones"
          ]
        ]
      ]
      "en" => array:3 [
        "titulo" => "Abstract"
        "resumen" => "<span id="abst0025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0035">Introduction</span><p id="spar0025" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">It has been reported that after vaccination with RNAm or viral vectors from SARS-CoV-2 a significant number of solid organ transplant recipients do not develop an effective immune response&#46; In this scenario&#44; the use of tixagevimab-cilgavimab was approved by the European Medicines Agency for COVID-19 prophylaxis in immunocompromised patients in March 2022&#46; We present our experience with a group of kidney transplant recipients who received prophylactic treatment with tixagevimab-cilgavimab&#46;</p></span> <span id="abst0030" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0040">Material and methods</span><p id="spar0030" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Prospective study from a cohort of kidney transplant recipients who had been previously vaccinated with 4 doses and did not achieve a satisfactory immune response to vaccination&#44; presenting antibody titers lower than 260 BAU&#47;mL when measured by ELISA&#46; A total of 55 patients who received a single dose of 150<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg of tixagevimab and 150<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg of cilgavimab between May and September of 2022 were included in this study&#46;</p></span> <span id="abst0035" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0045">Results</span><p id="spar0035" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">No immediate or severe adverse reactions&#44; including worsening of kidney function&#44; were observed after administering the drug or during follow up&#46; All patients who had received the drug 3 months prior presented positive antibody titers &#40;&#62;<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>260 BAU&#47;mL&#41;&#46; Seven patients were diagnosed with COVID&#44; and one of those patients had to be admitted to the hospital and died 5 days later from infectious complications and a suspected diagnosis of bacterial coinfection&#46;</p></span> <span id="abst0040" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0050">Conclusions</span><p id="spar0040" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">In our experience&#44; all kidney transplant recipients reached antibody titers higher than 260 BAU&#47;mL 3 months after receiving prophylactic treatment with tixagevimab-cilgavimab with no severe or irreversible adverse reactions&#46;</p></span>"
        "secciones" => array:4 [
          0 => array:2 [
            "identificador" => "abst0025"
            "titulo" => "Introduction"
          ]
          1 => array:2 [
            "identificador" => "abst0030"
            "titulo" => "Material and methods"
          ]
          2 => array:2 [
            "identificador" => "abst0035"
            "titulo" => "Results"
          ]
          3 => array:2 [
            "identificador" => "abst0040"
            "titulo" => "Conclusions"
          ]
        ]
      ]
    ]
    "multimedia" => array:3 [
      0 => array:7 [
        "identificador" => "fig1"
        "etiqueta" => "Figura 1"
        "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA"
        "mostrarFloat" => true
        "mostrarDisplay" => false
        "figura" => array:1 [
          0 => array:4 [
            "imagen" => "gr1.jpeg"
            "Alto" => 1376
            "Ancho" => 1675
            "Tamanyo" => 67272
          ]
        ]
        "descripcion" => array:1 [
          "es" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Supervivencia libre de infecci&#243;n por SARS-CoV-2&#46;</p>"
        ]
      ]
      1 => array:8 [
        "identificador" => "tbl0005"
        "etiqueta" => "Tabla 1"
        "tipo" => "MULTIMEDIATABLA"
        "mostrarFloat" => true
        "mostrarDisplay" => false
        "detalles" => array:1 [
          0 => array:3 [
            "identificador" => "at1"
            "detalle" => "Tabla "
            "rol" => "short"
          ]
        ]
        "tabla" => array:2 [
          "tablatextoimagen" => array:1 [
            0 => array:2 [
              "tabla" => array:1 [
                0 => """
                  <table border="0" frame="\n
                  \t\t\t\t\tvoid\n
                  \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-head\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleBold">Variable</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-head\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleBold">Resultado</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Edad &#40;a&#241;os&#41;&#44; media &#177; DE</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">&#42;</a>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">67&#44;8 &#177; 10&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Sexo&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">51&#37; Mujeres&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">49&#37; Hombres&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Tiempo desde la &#250;ltima vacuna hasta la administraci&#243;n &#40;d&#237;as&#41;&#44; media &#177; DE</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">86&#44;53 &#177; 36&#44;47&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Tipo de vacuna 4&#176; dosis&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">- BNT162b2</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">37 &#40;67&#44;3&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">- mRNA-1273</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">17 &#40;30&#44;9&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">- AZD1222</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">1 &#40;1&#44;8&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Tiempo desde el trasplante hasta la administraci&#243;n &#40;meses&#41;&#44; media &#177; DE</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">109&#44;33 &#177; 74&#44;4&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Trasplante&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Donante cad&#225;ver&#47;Vivo&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">54 &#40;98&#44;2&#41; &#47; 1 &#40;1&#44;8&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Inducci&#243;n basiliximab&#47;timoglobulina&#47;ninguna&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">23 &#40;41&#44;8&#41; &#47;11 &#40;20&#41; &#47; 21 &#40;38&#44;2&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Inmunosupresi&#243;n de mantenimiento&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Tacrolimus&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">49 &#40;89&#44;1&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Ciclosporina&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">50 &#40;9&#44;1&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- imTOR&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">6 &#40;10&#44;9&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Micofenolato mofetilo&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">49 &#40;89&#44;1&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Prednisona&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">50 &#40;90&#44;9&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Comorbilidades&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Hipertensi&#243;n arterial&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">53 &#40;96&#44;4&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Diabetes mellitus&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">26 &#40;47&#44;3&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Enfermedad pulmonar obstructiva cr&#243;nica&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">11 &#40;20&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Obesidad &#40;IMC &#62; 30 kg&#47;m<span class="elsevierStyleSup">2</span>&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">21 &#40;38&#44;2&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Cardiopat&#237;a isqu&#233;mica &#47; Insuficiencia Card&#237;aca&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">6 &#40;10&#44;9&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Fumador&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">5 &#40;9&#44;1&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Filtrado glomerular &#40;mL&#47;min&#41;&#44; media &#177; DE</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005">&#42;</a>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">38&#44;7 &#177; 17&#44;8&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">ELISA IgG S1&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">Indetectable &#47; &#60; 260 BAU&#47;mL&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">34 &#40;61&#44;8&#41; &#47; 21 &#40;38&#44;2&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr></tbody></table>
                  """
              ]
              "imagenFichero" => array:1 [
                0 => "xTab3525158.png"
              ]
            ]
          ]
          "notaPie" => array:1 [
            0 => array:3 [
              "identificador" => "tblfn0005"
              "etiqueta" => "&#42;"
              "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0005">Desviaci&#243;n Est&#225;ndar&#59; IMC&#58; &#237;ndice de masa corporal&#46;</p>"
            ]
          ]
        ]
        "descripcion" => array:1 [
          "es" => "<p id="spar0050" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Caracter&#237;sticas basales</p>"
        ]
      ]
      2 => array:8 [
        "identificador" => "tbl0010"
        "etiqueta" => "Tabla 2"
        "tipo" => "MULTIMEDIATABLA"
        "mostrarFloat" => true
        "mostrarDisplay" => false
        "detalles" => array:1 [
          0 => array:3 [
            "identificador" => "at2"
            "detalle" => "Tabla "
            "rol" => "short"
          ]
        ]
        "tabla" => array:2 [
          "tablatextoimagen" => array:1 [
            0 => array:2 [
              "tabla" => array:1 [
                0 => """
                  <table border="0" frame="\n
                  \t\t\t\t\tvoid\n
                  \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-head\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleBold">Variable</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-head\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleBold">Resultados</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Efectos Adversos&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- S&#237;ntomas digestivos&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">1 &#40;1&#44;8&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Mialgias&#47;Parestesias&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">2 &#40;3&#44;6&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Insuficiencia card&#237;aca&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">1 &#40;1&#44;8&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Alteraci&#243;n de pruebas de funci&#243;n hep&#225;tica&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">1 &#40;1&#44;8&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Deterioro de funci&#243;n renal&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">0 &#40;0&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Insomnio&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">0 &#40;0&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Cefalea&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">0 &#40;0&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Reacci&#243;n de hipersensibilidad&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">0 &#40;0&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">ELISA IgG S1 a los 3 meses</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Positivo &#40;&#62; 260 BAU&#47;mL&#41;&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">55 &#40;100&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">T&#237;tulo IgG S1 &#40;BAU&#47;mL&#41;&#44; media &#177; DE</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0010">&#42;</a>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">1646&#44;6 &#177; 485&#44;7&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">Infecci&#243;n por SARS-CoV-2&#44; n &#40;&#37;&#41;</span>&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">7 &#40;12&#44;7&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Tratamiento ambulatorio&#47;Hospitalizaci&#243;n&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">6 &#40;10&#44;9&#41; &#47; 1 &#40;1&#44;8&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">- Fallecimientos&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n
                  \t\t\t\t\ttable-entry\n
                  \t\t\t\t  " align="left" valign="\n
                  \t\t\t\t\ttop\n
                  \t\t\t\t">1 &#40;1&#44;8&#41;&nbsp;\t\t\t\t\t\t\n
                  \t\t\t\t</td></tr></tbody></table>
                  """
              ]
              "imagenFichero" => array:1 [
                0 => "xTab3525157.png"
              ]
            ]
          ]
          "notaPie" => array:1 [
            0 => array:3 [
              "identificador" => "tblfn0010"
              "etiqueta" => "&#42;"
              "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0010">Desviaci&#243;n Est&#225;ndar</p>"
            ]
          ]
        ]
        "descripcion" => array:1 [
          "es" => "<p id="spar0055" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Efectos adversos y resultados</p>"
        ]
      ]
    ]
    "bibliografia" => array:2 [
      "titulo" => "Bibliograf&#237;a"
      "seccion" => array:1 [
        0 => array:2 [
          "identificador" => "bibs0015"
          "bibliografiaReferencia" => array:25 [
            0 => array:3 [
              "identificador" => "bib0130"
              "etiqueta" => "1"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:1 [
                  "referenciaCompleta" => "World Health Organization&#46; WHO Coronavirus &#40;COVID-19&#41; Dashboard &#91;consultado 30 Nov 2022&#93;&#46; Disponible en&#58; https&#58;&#47;&#47;covid19&#46;who&#46;int"
                ]
              ]
            ]
            1 => array:3 [
              "identificador" => "bib0135"
              "etiqueta" => "2"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Further antibody escape by Omicron BA&#46;4 and BA&#46;5 from vaccine and BA&#46;1 serum &#91;preprint&#93;"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "A&#46; Tuekprakhon"
                            1 => "J&#46; Huo"
                            2 => "R&#46; Nutalai"
                            3 => "A&#46; Dijokaite-Guraliuc"
                            4 => "D&#46; Zhou"
                            5 => "H&#46;M&#46; Ginn"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1101/2022.05.21.492554"
                      "Revista" => array:2 [
                        "tituloSerie" => "bioRxiv"
                        "fecha" => "2022"
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            2 => array:3 [
              "identificador" => "bib0140"
              "etiqueta" => "3"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Implications of defective immune responses in SARS-CoV-2 vaccinated organ transplant recipients"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => false
                          "autores" => array:3 [
                            0 => "P&#46;S&#46; Heeger"
                            1 => "C&#46;P&#46; Larsen"
                            2 => "D&#46;L&#46; Segev"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1126/sciimmunol.abj6513"
                      "Revista" => array:5 [
                        "tituloSerie" => "Sci Immunol&#46;"
                        "fecha" => "2021"
                        "volumen" => "6"
                        "paginaInicial" => "eabj6513"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34210786"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            3 => array:3 [
              "identificador" => "bib0145"
              "etiqueta" => "4"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Impaired humoral immunity to SARS-CoV-2 BNT162b2 vaccine in kidney transplant recipients and dialysis patients"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "H&#46; Rincon-Arevalo"
                            1 => "M&#46; Choi"
                            2 => "A&#46;L&#46; Stefanski"
                            3 => "F&#46; Halleck"
                            4 => "U&#46; Weber"
                            5 => "F&#46; Szelinski"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1126/sciimmunol.abj1031"
                      "Revista" => array:5 [
                        "tituloSerie" => "Sci Immunol&#46;"
                        "fecha" => "2021"
                        "volumen" => "6"
                        "paginaInicial" => "eabj1031"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34131023"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            4 => array:3 [
              "identificador" => "bib0150"
              "etiqueta" => "5"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Antibody response to 2-dose SARS-CoV-2 mRNA vaccine series in solid organ transplant recipients"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "B&#46;J&#46; Boyarsky"
                            1 => "W&#46;A&#46; Werbel"
                            2 => "R&#46;K&#46; Avery"
                            3 => "A&#46;A&#46;R&#46; Tobian"
                            4 => "A&#46;B&#46; Massie"
                            5 => "D&#46;L&#46; Segev"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1001/jama.2021.7489"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "JAMA&#46;"
                        "fecha" => "2021"
                        "volumen" => "325"
                        "paginaInicial" => "2204"
                        "paginaFinal" => "2206"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33950155"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            5 => array:3 [
              "identificador" => "bib0155"
              "etiqueta" => "6"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Factors associated with COVID-19 vaccine response in transplant recipients&#58; A systematic review and meta-analysis"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "J&#46; Li"
                            1 => "I&#46; Ayada"
                            2 => "Y&#46; Wang"
                            3 => "C&#46;M&#46; den Hoed"
                            4 => "N&#46; Kamar"
                            5 => "M&#46;P&#46; Peppelenbosch"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1097/TP.0000000000004256"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "Transplantation&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "106"
                        "paginaInicial" => "2068"
                        "paginaFinal" => "2075"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35761439"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            6 => array:3 [
              "identificador" => "bib0160"
              "etiqueta" => "7"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Risk of breakthrough SARS-CoV-2 infections in adult transplant recipients"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "C&#46;X&#46; Qin"
                            1 => "L&#46;W&#46; Moore"
                            2 => "S&#46; Anjan"
                            3 => "R&#46; Rahamimov"
                            4 => "C&#46;D&#46; Sifri"
                            5 => "N&#46;M&#46; Ali"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1097/TP.0000000000003907"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "Transplantation&#46;"
                        "fecha" => "2021"
                        "volumen" => "105"
                        "paginaInicial" => "e265"
                        "paginaFinal" => "e266"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34310531"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            7 => array:3 [
              "identificador" => "bib0165"
              "etiqueta" => "8"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "COVID-19 in solid organ transplant recipients&#58; Dynamics of disease progression and inflammatory markers in ICU and non-ICU admitted patients"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => false
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "M&#46;B&#46; Roberts"
                            1 => "S&#46; Izzy"
                            2 => "Z&#46; Tahir"
                            3 => "A&#46; Al Jarrah"
                            4 => "J&#46;A&#46; Fishman"
                            5 => "J&#46; El Khoury"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1111/tid.13407"
                      "Revista" => array:5 [
                        "tituloSerie" => "Transpl Infect Dis&#46;"
                        "fecha" => "2020"
                        "volumen" => "22"
                        "paginaInicial" => "e13407"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32654303"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            8 => array:3 [
              "identificador" => "bib0170"
              "etiqueta" => "9"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "COVID-19 infection in kidney transplant recipients&#58; Disease incidence and clinical outcomes"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "M&#46; Elias"
                            1 => "D&#46; Pievani"
                            2 => "C&#46; Randoux"
                            3 => "K&#46; Louis"
                            4 => "B&#46; Denis"
                            5 => "A&#46; Delion"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1681/ASN.2020050639"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "J Am Soc Nephrol&#46;"
                        "fecha" => "2020"
                        "volumen" => "31"
                        "paginaInicial" => "2413"
                        "paginaFinal" => "2423"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32847984"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            9 => array:3 [
              "identificador" => "bib0175"
              "etiqueta" => "10"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "COVID-19 in solid organ transplant recipients&#58; A single-center experience"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "R&#46;A&#46;S&#46; Hoek"
                            1 => "O&#46;C&#46; Manintveld"
                            2 => "M&#46;G&#46;H&#46; Betjes"
                            3 => "M&#46;E&#46; Hellemons"
                            4 => "L&#46; Seghers"
                            5 => "J&#46;A&#46;A&#46; van Kampen"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1111/tri.13662"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "Transpl Int&#46;"
                        "fecha" => "2020"
                        "volumen" => "33"
                        "paginaInicial" => "1099"
                        "paginaFinal" => "1105"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32460390"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            10 => array:3 [
              "identificador" => "bib0180"
              "etiqueta" => "11"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:1 [
                  "referenciaCompleta" => "Comisi&#243;n de Salud P&#250;blica &#40;CSP&#41;&#46; Marzo 2022 &#91;consultado 12 Dic 2022&#93;&#46; Recomendaciones para seleccionar personas candidatas a recibir Evusheld para la prevenci&#243;n de COVID-19&#46; Disponible en&#58; <a target="_blank" href="https://www.sanidad.gob.es/profesionales/saludPublica/prevPromocion/vacunaciones/covid19/docs/Recomendaciones_uso%20Evusheld.pdf">https&#58;&#47;&#47;www&#46;sanidad&#46;gob&#46;es&#47;profesionales&#47;saludPublica&#47;prevPromocion&#47;vacunaciones&#47;covid19&#47;docs&#47;Recomendaciones&#95;uso Evusheld&#46;pdf</a>"
                ]
              ]
            ]
            11 => array:3 [
              "identificador" => "bib0185"
              "etiqueta" => "12"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:1 [
                  "referenciaCompleta" => "European Medicines Agency &#40;EMA&#41;&#46; Evusheld Product Information&#46; Disponible en&#58; https&#58;&#47;&#47;www&#46;ema&#46;europa&#46;eu&#47;en&#47;documents&#47;product-information&#47;evusheld-epar-product-information&#95;es&#46;pdf"
                ]
              ]
            ]
            12 => array:3 [
              "identificador" => "bib0190"
              "etiqueta" => "13"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Intramuscular AZD7442 &#40;tixagevimab-cilgavimab&#41; for prevention of Covid-19"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:3 [
                          "colaboracion" => "PROVENT Study Group"
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "M&#46;J&#46; Levin"
                            1 => "A&#46; Ustianowski"
                            2 => "S&#46; de Wit"
                            3 => "O&#46; Launay"
                            4 => "M&#46; Avila"
                            5 => "A&#46; Templeton"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1056/NEJMoa2116620"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "N Engl J Med&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "386"
                        "paginaInicial" => "2188"
                        "paginaFinal" => "2200"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35443106"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            13 => array:3 [
              "identificador" => "bib0195"
              "etiqueta" => "14"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Tixagevimab&#47;cilgavimab for prevention of COVID-19 during the Omicron surge&#58; Retrospective analysis of national VA electronic data &#91;preprint&#93;"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "Y&#46; Young-Xu"
                            1 => "L&#46; Epstein"
                            2 => "V&#46;C&#46; Marconi"
                            3 => "V&#46; Davey"
                            4 => "G&#46; Zwain"
                            5 => "J&#46; Smith"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1101/2022.05.28.22275716"
                      "Revista" => array:2 [
                        "tituloSerie" => "medRxiv"
                        "fecha" => "2022"
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            14 => array:3 [
              "identificador" => "bib0200"
              "etiqueta" => "15"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Tixagevimab-cilgavimab for treatment of patients hospitalised with COVID-19&#58; A randomised&#44; double-blind&#44; phase 3 trial"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "colaboracion" => "ACTIV-3&#8211;Therapeutics for Inpatients with COVID-19 &#40;TICO&#41; Study Group"
                          "etal" => false
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1016/S2213-2600(22)00215-6"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "Lancet Respir Med&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "10"
                        "paginaInicial" => "972"
                        "paginaFinal" => "984"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35817072"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            15 => array:3 [
              "identificador" => "bib0205"
              "etiqueta" => "16"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Tixagevimab&#47;cilgavimab pre-exposure prophylaxis is associated with lower breakthrough infection risk in vaccinated solid organ transplant recipients during the omicron wave"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => false
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "A&#46; Al Jurdi"
                            1 => "L&#46; Morena"
                            2 => "M&#46; Cote"
                            3 => "E&#46; Bethea"
                            4 => "J&#46; Azzi"
                            5 => "L&#46;V&#46; Riella"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1111/ajt.17128"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "Am J Transplant&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "22"
                        "paginaInicial" => "3130"
                        "paginaFinal" => "3136"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35727916"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            16 => array:3 [
              "identificador" => "bib0210"
              "etiqueta" => "17"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "A fourth dose of COVID-19 vaccine does not induce neutralization of the omicron variant among solid organ transplant recipients with suboptimal vaccine response"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "A&#46;H&#46; Karaba"
                            1 => "T&#46;S&#46; Johnston"
                            2 => "T&#46;Y&#46; Aytenfisu"
                            3 => "O&#46; Akinde"
                            4 => "Y&#46; Eby"
                            5 => "J&#46;E&#46; Ruff"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1097/TP.0000000000004140"
                      "Revista" => array:5 [
                        "tituloSerie" => "Transplantation&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "106"
                        "paginaInicial" => "1440"
                        "paginaFinal" => "1444"
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            17 => array:3 [
              "identificador" => "bib0215"
              "etiqueta" => "18"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Genome characterization and potential risk assessment of the novel SARS-CoV-2 variant Omicron &#40;B&#46;1&#46;1&#46;529&#41;"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "S&#46; Qin"
                            1 => "M&#46; Cui"
                            2 => "S&#46; Sun"
                            3 => "J&#46; Zhou"
                            4 => "Z&#46; Du"
                            5 => "Y&#46; Cui"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.15212/ZOONOSES-2021-0024"
                      "Revista" => array:3 [
                        "tituloSerie" => "Zoonoses&#46;"
                        "fecha" => "2021"
                        "volumen" => "1"
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            18 => array:3 [
              "identificador" => "bib0220"
              "etiqueta" => "19"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Efficacy of antiviral agents against the SARS-CoV-2 Omicron subvariant BA&#46;2"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "E&#46; Takashita"
                            1 => "N&#46; Kinoshita"
                            2 => "S&#46; Yamayoshi"
                            3 => "Y&#46; Sakai-Tagawa"
                            4 => "S&#46; Fujisaki"
                            5 => "M&#46; Ito"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1056/NEJMc2201933"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "N Engl J Med&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "386"
                        "paginaInicial" => "1475"
                        "paginaFinal" => "1477"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35263535"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            19 => array:3 [
              "identificador" => "bib0225"
              "etiqueta" => "20"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Antibody evasion properties of SARS-CoV-2 Omicron sublineages"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "S&#46; Iketani"
                            1 => "L&#46; Liu"
                            2 => "Y&#46; Guo"
                            3 => "L&#46; Liu"
                            4 => "J&#46;F&#46; Chan"
                            5 => "Y&#46; Huang"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1038/s41586-022-04594-4"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "Nature&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "604"
                        "paginaInicial" => "553"
                        "paginaFinal" => "556"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35240676"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            20 => array:3 [
              "identificador" => "bib0230"
              "etiqueta" => "21"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Serum neutralization of SARS-CoV-2 Omicron sublineages BA&#46;1 and BA&#46;2 in patients receiving monoclonal antibodies"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "T&#46; Bruel"
                            1 => "J&#46; Hadjadj"
                            2 => "P&#46; Maes"
                            3 => "D&#46; Planas"
                            4 => "A&#46; Seve"
                            5 => "I&#46; Staropoli"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1038/s41591-022-01792-5"
                      "Revista" => array:5 [
                        "tituloSerie" => "Nat Med&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "28"
                        "paginaInicial" => "1297"
                        "paginaFinal" => "1302"
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            21 => array:3 [
              "identificador" => "bib0235"
              "etiqueta" => "22"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "SARS-CoV-2 Omicron variant neutralization after mRNA-1273 booster vaccination"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "R&#46; Pajon"
                            1 => "N&#46;A&#46; Doria-Rose"
                            2 => "X&#46; Shen"
                            3 => "S&#46;D&#46; Schmidt"
                            4 => "S&#46; O&#8217;Dell"
                            5 => "C&#46; McDanal"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1056/NEJMc2119912"
                      "Revista" => array:5 [
                        "tituloSerie" => "N Engl J Med&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "386"
                        "paginaInicial" => "1088"
                        "paginaFinal" => "1091"
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            22 => array:3 [
              "identificador" => "bib0240"
              "etiqueta" => "23"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:1 [
                  "referenciaCompleta" => "U&#46;S&#46; Food &#38; Drug Administration&#46; FDA authorizes revisions to Evusheld dosing&#46; 2022 &#91;consultado 12 Dic 2022&#93;&#46; Disponible en&#58; <a target="_blank" href="https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fdaauthorizes-revisions-evusheld-dosing">https&#58;&#47;&#47;www&#46;fda&#46;gov&#47;drugs&#47;drug-safety-and-availability&#47;fdaauthorizes-revisions-evusheld-dosing</a>"
                ]
              ]
            ]
            23 => array:3 [
              "identificador" => "bib0245"
              "etiqueta" => "24"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Efficacy of antiviral agents against Omicron subvariants BQ&#46;1&#46;1 and XBB"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "M&#46; Imai"
                            1 => "M&#46; Ito"
                            2 => "M&#46; Kiso"
                            3 => "S&#46; Yamayoshi"
                            4 => "R&#46; Uraki"
                            5 => "S&#46; Fukushi"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.1056/NEJMc2214302"
                      "Revista" => array:6 [
                        "tituloSerie" => "N Engl J Med&#46;"
                        "fecha" => "2023"
                        "volumen" => "388"
                        "paginaInicial" => "89"
                        "paginaFinal" => "91"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36476720"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
            24 => array:3 [
              "identificador" => "bib0250"
              "etiqueta" => "25"
              "referencia" => array:1 [
                0 => array:2 [
                  "contribucion" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "titulo" => "Global distribution&#44; dispersal patterns&#44; and trend of several Omicron subvariants of SARS-CoV-2 across the globe"
                      "autores" => array:1 [
                        0 => array:2 [
                          "etal" => true
                          "autores" => array:6 [
                            0 => "I&#46; Kopsidas"
                            1 => "S&#46; Karagiannidou"
                            2 => "E&#46;G&#46; Kostaki"
                            3 => "D&#46; Kousi"
                            4 => "E&#46; Douka"
                            5 => "P&#46;P&#46; Sfikakis"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                  "host" => array:1 [
                    0 => array:2 [
                      "doi" => "10.3390/tropicalmed7110373"
                      "Revista" => array:5 [
                        "tituloSerie" => "Trop Med Infect Dis&#46;"
                        "fecha" => "2022"
                        "volumen" => "7"
                        "paginaInicial" => "373"
                        "link" => array:1 [
                          0 => array:2 [
                            "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36422924"
                            "web" => "Medline"
                          ]
                        ]
                      ]
                    ]
                  ]
                ]
              ]
            ]
          ]
        ]
      ]
    ]
  ]
  "idiomaDefecto" => "es"
  "url" => "/02116995/0000004400000003/v1_202405030445/S0211699523000437/v1_202405030445/es/main.assets"
  "Apartado" => array:4 [
    "identificador" => "42448"
    "tipo" => "SECCION"
    "en" => array:2 [
      "titulo" => "Originales"
      "idiomaDefecto" => true
    ]
    "idiomaDefecto" => "en"
  ]
  "PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/02116995/0000004400000003/v1_202405030445/S0211699523000437/v1_202405030445/es/main.pdf?idApp=UINPBA000064&text.app=https://revistanefrologia.com/"
  "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0211699523000437?idApp=UINPBA000064"
]
Información del artículo
ISSN: 02116995
Idioma original: Español
Datos actualizados diariamente
año/Mes Html Pdf Total
2024 Octubre 85 30 115
2024 Septiembre 127 32 159
2024 Agosto 147 71 218
2024 Julio 260 33 293
2024 Junio 174 59 233
2024 Mayo 716 69 785
2024 Abril 115 38 153
2024 Marzo 77 33 110
2024 Febrero 74 32 106
2024 Enero 109 19 128
2023 Diciembre 75 23 98
2023 Noviembre 97 31 128
2023 Octubre 89 35 124
2023 Septiembre 118 29 147
2023 Agosto 88 46 134
2023 Julio 97 35 132
2023 Junio 64 31 95
2023 Mayo 112 70 182
2023 Abril 169 69 238
2023 Marzo 1 5 6
Mostrar todo

Siga este enlace para acceder al texto completo del artículo

Idiomas
Nefrología